sejm cesarski do Wormacyi, odmówił odwołania, a podczas gdy się krył na zamku wartburskim, nauka jego się rozszerzała, oraz jak pojawiła się reforma Zwinglego w Szwajcaryi; jak skłonność do rozterek sekciarskich, plącząc się z tym ruchem, zrodziła współzawodnictwo i nieporozumienia pomiędzy Niemcami i Szwajcarami, a nawet doprowadziła do rozdwojenia tych ostatnich, pod przywództwem Zwinglego i Kalwina; jak zjazd marburski, sejmy w Spirze i Augsburgu nie zdołały uspokoić zamieszek i jak później reformacya niemiecka dostała organizacyę polityczną w Smalkaldzie. Sprzeczki pomiędzy luteranami a kalwinistami budziły zresztą w Rzymie nadzieję powetowania strat poniesionych.
Leon zrozumiał niebawem, że reformacya Lutra była czemś ważniejszem od prostej waśni mniszej o zyski ze sprzedaży odpustów; zabrał się więc nie na żarty do stłumienia rokoszu. Jakoż papieztwo to doprowadziło do tych strasznych wojen, co tyle lat pustoszyły Europę i pozostawiły zajątrzenie, którego ani pokój westfalski, ani sobór trydencki po ośmnastoletnich rokowaniach nie zdołały zagoić. Nikt bez dreszczu nie może wspomnieć o pokuszeniach na rozciągnięcie inkwizycyi i na inne kraje. Całą Europę katolicką i protestancką, napełniła zgroza na wieść o rzezi Hugonotów w noc ś. Bartłomieja (1572). Nic jej nie doró-
Strona:J. W. Draper - Dzieje stosunku wiary do rozumu.djvu/269
Ta strona została uwierzytelniona.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/J._W._Draper_-_Dzieje_stosunku_wiary_do_rozumu.djvu/page269-1024px-J._W._Draper_-_Dzieje_stosunku_wiary_do_rozumu.djvu.jpg)