Strona:Kaszubi na tle etnografji Polski.djvu/011

Ta strona została uwierzytelniona.

Adam Fischer


KASZUBI NA TLE ETNOGRAFJI POLSKI


Studjum porównawcze


WSTĘP

I. GRUPY ETNICZNE
pochodzenie
nazw

Nazwy kaszubskich grup etnicznych powstają zależnie od odrębnych właściwości w odzieży, w wymowie, od pewnych cech fizycznych czy moralnych, względnie pochodzą od zajęć lub miejsca osadnictwa.
W ten sposób wytworzyła się niewątpliwie także nazwa na określenie całej grupy kaszubskiej. Właściwie jednak zagadnienie genezy nazwy: Kaszubi dotąd nie jest z całą ścisłością wyjaśnione. Przedewszystkiem faktem jest, że na obszarach dzisiejszej kaszubszczyzny nazwa ta nie była znana do XIII wieku, przyszła później z Lubeki przez Meklemburg i Szczecin, i dopiero w XIV wieku zaczęła wchodzić w użycie [Sobieski 83 29-30].[1] Wedle dawnych kronikarzy polskich nazwa Kaszubi powstała z określenia wierzchniego ubioru męskiego. W kronice Bogufała (ok. 1250 r.) wyjaśniono nazwę, jako pochodzącą od noszonych przez ten lud długich, szerokich szat, które układają się w fałdy, a więc od „kasać huby (fałdy)“. „Est quaedam gens slavonica, quae Cassubitae dicuntur: et hi a longitudine et latitudine vestium, quas plicare ipsos propter earum latitudinem et longitudinem oportebat, sunt appellati. Nam huba in slavonico plica seu ruga vestium dicitur, unde casz hubi, id est plica rugas interpretatur“. Objaśnienie to powtarza Długosz, który również Kaszubów uważa za Polaków, gdyż wspomina o nich w rozdziale p. t. „Rozmaite Polaków nazwiska od miejsca ich za-

  1. Uwaga: Liczby podane w tekście tłustym drukiem w nawiasach ostrych [] oznaczają numer porządkowy dzieła w spisie literatury na str. 247. Liczby rzymskie odnoszą się do tomu, a liczby cienkie arabskie do strony cytowanych publikacyj.