Strona:Kaszubi na tle etnografji Polski.djvu/024

Ta strona została skorygowana.

[Lorentz 57 1100]. Forma ta właściwa jest także dla Polski [Karłowicz 51 IV 62]. Zbiórka siana ma wielkie znaczenie na Kaszubach ze względu na hodowlę zwierząt domowych, która niegdyś zwłaszcza była bardzo trudna. W związku z przygotowywaniem pożywienia dla zwierząt używa lud przyrządu zwanego ladą, służącego do rznięcia słomy na sieczkę [Gulgowski 47 83], ryc. 41]. Taką sieczkarnię o formie zupełnie identycznej możemy zauważyć w Sandomierskiem [Moszyński 63 107], a także na innych polskich ziemiach.

5. PRZYGOTOWYWANIE POŻYWIENIA


krzesiwa

Kaszubi w Karwi krzeszą ogień w sposób bardzo pierwotny przez uderzanie kamyka o kamyk [Moszyński 63 239]. Dotąd nie zapisano tego sposobu w Polsce, co oczywiście może być jedynie wynikiem braku odpowiedniego materjału. Niezależnie od tego używają Kaszubi także metalowego krzesiwka, jak świadczy o tem nazwa zapisana przez Hilferdinga i innych badaczy [Karłowicz 51 II 494; 68 III 409]. Takie zaś żelazne krzesiwko znane jest w całej Polsce.


stępy i żarna

Do ubijania krup jęczmiennych używano na Kaszubach ręcznej stępy [Gulgowski 47 73], tj. moździerza zrobionego z jednego pnia drzewnego. Przy stępie tej pracują mężczyźni, a posługują się stęporem o kształcie młotowatym (ryc. 5a). Stępę znają także Słowińcy [Lorentz 57 1097, 1100]. Stępę podobną ze stęporem młotowatym znamy w pow. makowskim (Sypniewo)(ryc. 5c, inform. A. Chętnika). W komorze pomorskiej stoją także żarna do mielenia zboża. Żarna te umieszczone są czasem w kadłubie ulowatym, która to forma właściwa jest dla Polski północno-wschodniej [Moszyński 63 257]. Ale istnieją tu także dość często żarna o kadłubie stołowym (ryc. 6a), które są zupełnie podobne do żaren znanych z Polski południowej i zachodniej (ryc. 6b).