Strona:Kraków przewodnik dla zwiedzających z planem miasta.djvu/25

Ta strona została uwierzytelniona.

ze starego bastjonu z czasów Władysława II, stoi wspaniale dzieło L. Marconiego z r. 1900 pomnik Kościuszki na koniu.



Katedra, której budowę, jako trzeciej z rzędu, rozpoczął w r. 1320 biskup Nankier, dokończył budowy Kazimierz Wielki. W planie przedstawia się katedra jako trzynawowy kościół z transeptem i obejściem oraz szeregiem kaplic po bokach. Od strony portalu wznoszą się na katedrze dwie wieże: wyższa zwana zegarową i niższa wikaryjską. Trzecia zaś wieża zwana Zygmuntowską, była pierwotnie basztą. Przy głównem wejściu do katedry wiszą po stronie lewej olbrzymie kości zwierząt przedpotopowych. Drzwi wejściowe z literą K. (Kazimierza Wielkiego) pochodzą z czasów tego króla. Środek kościoła zajmuje kaplica św. Stanisława, w stylu barokowym, której fundatorem był biskup Szyszkowski. Stojącą na ołtarzu wspaniałą srebrną trumnę wykonał w r. 1671 złotnik gdański Piotr van Rennen. est to już z kolei czwarty sarkofag, w jakim pomieszczono drogocenne relikwje Patrona Polski. Przed kaplicą po stronie lewej pomnik Wład. Warneńczyka (dzieło A. Madejskiego z r. 1906), po stronie prawej grobowiec Władysława Jagiełły z czerwonego marmuru w kształcie tumby, z leżącą na nim postacią królewską. Nad grobem wznosi się wspaniały baldachim, wystawiony przez Zygmunta I.
Nawę prawą rozpoczyna od głównego wejścia Kaplica Świętokrzyska, pokryta barwną polichromją w stylu ruskim, założona jako grobowcowa dla króla Kazimierza Jagiellończyka i jego żony Elżbiety. W niej, po stronie prawej wspaniałe arcydzieło Wita Stwosza, grobowiec Kaz. Jagiellończyka. W środku, naprzeciw wejścia pomnik biskupa Sołtyka, na którego trumnie umieszczona płaskorzeźba, przedstawia wywiezienie biskupa przez Moskali w r. 1768.

Przed kaplicą Świętokrzyską znajduje się wejście do podziemi kościoła, w których znajdują się groby królewskie. Główną ich częścią jest trzechnawowa romańska ka-