Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/425

Ta strona została skorygowana.

Przyczynienie się, wstawiennictwo, instancja, orędownictwo, dopomaganie, pomoc.

Przyczynka, błahy powód, pozór.

Przyczynowo, przysł., pod względem przyczyny.

Przyczynowość, zasada, wyjaśniająca zjawiska wszechświata, jako szereg przyczyn i skutków.

Przyczynowy, odnoszący ś. do przyczyny, wyrażający stosunek przyczyny do skutku.

Przyczyńca, ten, który jest powodem czego, sprawca, który ś. przyczynia do czego a. za kim, orędownik.

Przyćmićp. nied. Przyćmiewać.

Przyćmiewać, dok. Przyćmić; umniejszać światło, blask, ogień, tłumić, przygaszać; przyciemniać, zaciemniać, mniej jasnym czynić; przen., pozbawiać świetności, blasku, sławy, pokonywać, przemagać, zwyciężać świetnością, zaćmiewać, kasować; p. ś., ciemniejszym ś. stawać; tracić na świetności, blasku, stawać ś. nieprzytomnym, tracić rozum.

Przydacznia, gatunek wielkiego małża morskiego (fig.).

Przydaćp. nied. Przydawać.

Przydajać, dok. Przydoić; doić jeszcze trochę.

Przydalej, przysł., trochę dalej, zbyt daleko.

Przydany, dodany do czego, do pomocy, do nadzoru; p. opiekun = naznaczony dla opieki nad dziećmi, którym umarł ojciec lub matka, nad ich majątkiem.

Przydarniować, Przydarnować, przykrywać darniną.

Przydarzać się, dok. Przydarzyć ś.; wydarzać ś., przytrafiać ś.

Przydaszek, Przystrzeszka, wązki daszek, biegnący na wysokości okapu dachu głównego.

Przydatek, to, co jest dodanego do czego, dodatek, naddatek, przykładka, dokładka, przyczynek, warunek, zastrzeżenie; w gram.p. Przybranka.

Przydatność, zdolność do czego, zdatność, użyteczność, odpowiedniość.

Przydatny, nadający ś., mogący ś. przydać, zdatny, stosowny, odpowiedni, użyteczny.

Przydawać, dok. Przydać; dodawać, dokładać, dołączać, przykładać przyłączać, przyczyniać, przymnażać; dodawać kogo komu za towarzysza, za opiekuna; kłamać, zmyślać, komponować, opowiadając coś; do tego, co już było powiedziane, dodawać coś jeszcze; p. ś., okazywać ś. przydatnym, odpowiadać swemu celowi, przeznaczeniu, służyć do czego, zdawać ś, nadawać ś. do czego, być użytecznym.

Przydawka, określenie przymiotnikowe a. rzeczownikowe przy rzeczowniku.

Przydąćp. nied. Przydymać.

Przydążyć, dążąc przybyć do jakiego miejsca.

Przydech, tchnienie gardłowe, odcień gardłowy, zjawiający ś. przy wymawianiu pewnych dźwięków, zwłaszcza samogłosek; znak przydechu, nacisk.

Przydeptywać, dok. Przydeptać; i nadeptawszy nogą, przyciskać, przygniatać; depcząc, przypłaszczać a. rozgniatać: p. trzewik, pantofel.

Przydławiać, dok. Przydławić; przyduszać, przygniatać.

Przydługi, trochę zadługi.

Przydługogłowy, Przydłuższogłowy, mający czaszkę nieco wydłużoną.

Przydługość, podługowatość; p. głowy = umiarkowane wydłużenie czaszki.

Przydłużać, dok. Przydłużyć;