przepisane modlitwy; jedna z części modlitwy, zwanej godzinkami; w muz., szósty stopień gamy czyli szósty ton od tonu głównego.
Sekstans, Sekstant, łć., szósta część koła, czyli 60 stopni; przyrząd astronomiczny do mierzenia kątów, zwłaszcza zaś wysokości słońca nad horyzontem, w celu oznaczenia czasu i szerokości gieograficznej (f.).
Sekstern, łć., zeszyt do pisania, kajet.
Sekstet, a. Sekstuor, łć., utwór muzyczny na 6 głosów ludzkich lub na 6 instrumentów.
Sekstola, wł., w muz., grupa z 6 nut, powstała przez zdublowanie trójki, w wykonaniu trwająca tyleż, ile 4 nuty tegoż gatunku.
Sekstowy łć. akord = akord, utworzony z akordu zasadniczego przez umieszczenie najwyższej jego tercji najniżej.
Sekstuor, łć. — p. Sekstet.
Sekstyljon, łć., szósta potęga miljona, wyrażana przez jedność z 36-ciu zerami, a. tysiąc kwintyljonów czyli jedność z 21 zerami.
Sekstyna, wł., zwrotka 6-cio wierszowa, złożona z jedenastozgłoskowych wierszy rymujących się: pierwszy z trzecim, drugi z czwartym i piąty z szóstym (co innego: Sestyna ob.).
Seksualny, łć., płciowy; wynikający z popędu płciowego.
Sekt, nm., mocne słodkie wino, tłoczone z najdojrzalszych, potym suszonych winogron, z dodaniem alkoholu i skoncentrowanego moszczu.
Sekta, łć., stronnictwo religijne, odstępujące od zasad wiary kościoła głównego.
Sektarstwo — p. Sekciarstwo.
Sektarz, łć., stronnik czyjej nauki, zasad jakiej sekty; człowiek uparty co do swych przekonań.
Sektor, łć., wycinek, część koła, zawarta między dwoma promieniami i łukiem koła (fig.); narzędzie astronomiczne do mierzenia odległości ciał niebieskich od zenitu; część kuli, mająca postać ostrokręgu (stożka), którego podstawą okrągłą jest część powierzchni kuli, a wysokość równa ś. promieniowi tejże kuli.
Sekularny, łć., stuletni, odnoszący ś. do stulecia.
Sekularysta, łć., wolnomyślny, mający za cel etyczny rozwój człowieka.
Sekularyzacja, łć., zamiana stanu zakonnego na świecki; zniesienie dóbr duchownych i przyjęcie ich na rzecz skarbu.
Sekularyzować, łć., dokonywać sekularyzacji; majątek s-any = majątek poduchowny.
Sekund, Sekundo, wł., drugi głos, wtór; w nutach na 4 ręce: lewa strona nut, głos basowy.
Sekunda, łć., 60-ta część minuty godzinowej i minuty stopniowej (miara czasu i miara kąta); duplikat wekslu; w fechtunku cięcie pod ramię; w Prusach: druga klasa w szkołach (odpowiadająca naszej 6-ej); jedna z tak zwanych godzin kanonicznych, w których kapłani i zakonnicy odmawiają przepisane modlitwy; jedna z części, składających modlitwy, zwane godzinkami; w muz., drugi stopień gamy, drugi ton od toniki; drugie skrzypce; drugi klarnet; struna skrzypców, sąsiadująca bezpośrednio z kwintą; lewa strona nut (zwykle basowa) w utworach na 4 ręce.
