Strona:Norbert Bonczyk - Góra Chełmska.pdf/235

Ta strona została przepisana.

Tak mi utkwił w pamięci, żebym mógł powtórzyć
Słowo w słowo, co mówił, czego musiał dożyć.

„Powodzenie Gaszynów wielce mnie obchodzi,
Proszę wszystko powiedzieć, jeżeli się godzi!“

55 
Tu mierzył Atanazy starca znawcy okiem,

Który siły czerpając[1] westchnieniem głębokim,
A podparłszy siennikiem twardym ciężką głowę,
Gaszynowskich tajemnic tę rozwarł osnowę:
„A więc raz jeszcze duch mój w działy[2] starej Polski

60 
Ulatując, pozdrawia jar Dniestru, Podolski[3],

Zaporoże, Wołyński[4], które krwi rzekami
Użyznione, karmione rzewnymi dumkami
Z niebem się pobratały. Niebo hojnie daje
I pogody i rosy i wdzięków, a kraje

65 
Rozpieszczone tym względem[5], w szmaragdy się stroją

I w pszenicę jak złoto, swym urokiem poją
Bisurmana, Kozaka i Tatara Chana.
Ziemio, jako raj piękna, wszystkim pożądana,
Tyś niegdyś tylko szczęsnych, bo wolnych rodziła,

70 
Jeden tylko tam płakał[6], jak szczęścia mogiła.

Siedział nad brzegiem Dniestru, a szumiące wały[7],
Jakby z jego nieszczęścia szydząc, urągały;
Byłby może zakończył w nurtach gorzkie życie,
Ale moje w tej chwili ku niemu przybycie,

75 
Moje dzikie spojrzenie, twarz pełna rozpaczy,

Wdarły się w ducha jego. Serca dwóch tułaczy
Zlały się jedno w drugie; po krótkim wahaniu
Znów ożyły w wzajemnym powodzeń wyznaniu[8].
To był wasz pan, Gaszyna, młodziec[9] w życia wiośnie,

80 
Coć jemu przeznaczenie zagrało żałośnie!

»Opuściłem«, — tak mówił — »dumnych ojców progi,
Znaleźć, który się stracił, upominek drogi:

  1. w. 56. czerpając — czerpiąc; imiesłów utworzony zgodnie z odmianą: czerpa; por. obj. St. K. M. IV 414.
  2. w. 59. w działy — w dzielnice; por. obj. I 497.
  3. w. 60. jar Dniestru, Podolski — jar Dniestrowy i Podolski.
  4. w. 61. Wołyński — domyślne: jar.
  5. w. 65. tym względem — tymi względami, łaskawością.
  6. w. 70. Jeden tylko tam płakał — Damian Gaszyna.
  7. w. 71. wały — fale.
  8. w. 78. w wzajemnym powodzeń wyznaniu — w zwierzeniu sobie nawzajem kolei życia. Wyrazu: powodzenie w znaczeniu: dola, koleje życia, użył Bonczyk w St. K. M. II 498, IV 80, V 529, G. Ch. I streszcz., VI 36, 53 i 115.
  9. w. 79. młodziec — młodzieniec; wyraz staropolski, występujący w Psałterzu Floriańskim 148, 12 i w Biblii Szarospatackiej.