większą połowę, a mianowicie 6,339,000. Wyższe zapomogi pobierają tylko jeszcze Prusy Wschodnie, Szląsk i prowincya Nadreńska. Natomiast budżet szkół ludowych w Poznańskiem należy do najniższych. Mniej wydają na oświatę tylko 2 prowincye Królestwa Pruskiego: Pomorze i Prusy Zachodnie; najwięcej zaś prow. Nadreńska, a mianowicie 48,774,000 marek rocznie. Drugie miejsce
Konserwator zbiorów Tow. Przyj. Nauk w Poznaniu.
zajmuje Szląsk z 31 milionami marek. Szkół ludowych (klas) jest w Poznańskiem ogółem okrągło 2,400. Do jednej szkoły (klasy) uczęszcza przeciętnie 74 uczniów. Jest to liczba stosunkowo bardzo wielka. W Hamburgu uczęszcza do jednej szkoły (klasy) przeciętnie 38, w Alzacyi 43, w Berlinie 47 uczniów. Większą frekwencyą niż w Poznańskiem odznaczają się tylko szkoły ludowe w obu księstwach Lippe (92—95). Szkoły po wsiach mają charakter wyznaniowy. Istnieją oddzielne dla katolików i protestantów. Po miastach, obok szkół wyznaniowych istnieją także mieszane, t. zw. „symultanne“. Na wsi nauczyciel posiada zazwyczaj, oprócz pensyi i mieszkania urzędowego, kilku morgów roli lub ogrodu. Dochód wynosi dla nauczycieli młodych około 1,200, po 25 latach 2,000 marek. Nauczyciele miejscy pobierają zazwyczaj wyższe pensye. Bezpośrednim przełożonym nauczycieli, w szkołach małych, jedno lub dwuklasowych, które nie posiadają „rektora“, jest inspektor
