| Tytuł pisma | Charakter | Wychodzi | Liczba prenum. |
| Przyjaciel Ludu | Ludowy, zachow. | 6 razy na tydzień | 2,000 |
| Praca | Ludowy, radykalny | raz na tydzień | 13,000 |
| Przewodnik Katolicki | Ludowy, zachow. | „ „ | 64,000 |
| Ziemianin | Rolniczy | „ „ | 800 |
| Poradnik gospodarski | „ | „ „ | 2,500 |
Wszystkie wymienione tu czasopisma, z wyjątkiem „Dziennika Kujawskiego“, wydawanego w Inowrocławiu, wychodzą w Poznaniu. Maleńkie pisma prowincyonalne i poznańskie, nie posiadające większego wpływu, jak „Gazeta Bydgoska“, „Gazeta Kościańska“, „Lech“ i t. p., oraz wydawnictwa beletrystyczne i czysto kościelne, pomijamy, tak samo naukowe, z których ważniejsze wymieniliśmy już na początku tego rozdziału. Jak z zestawienia powyższego wynika, ogółem rozchodzą się w W. Ks. Poznańskiem dzienniki w liczbie 34,000, tygodniki w liczbie 80,000 egzemplarzy, na ogólną liczbę 1,200,000 mieszkańców polskich. Na 35 Polaków przypada zatem 1 egz. dziennika, na 15 Polaków 1 egz. tygodnika, na 10 Polaków 1 egzemplarz czasopisma wogóle.
Niemcy prasy ludowej w tem rozumieniu, jak Polacy, nie posiadają. Przeważają u nich pisma wielkie, wychodzące 2—3 razy dziennie, rozpowszechnione mało między prostym ludem wiejskim. Najwięcej czytywane są „Posener Zeitung“, organ wolnomyślny hakatystowski; „Posener Tageblatt“, półurzędowy organ zachowawczy, a równocześnie organ centralny stowarzyszenia hakatystowskiego, „Posener Neueste Nachrichten“, dziennik wolnomyślny, zachowujący neutralność w sprawach politycznych, wreszcie wychodząca w Bydgoszczy „Ostdeutsche Rundschau“, od pewnego czasu hakatystowska. Oba dzienniki ostatnie mają charakter brukowy. Pisma, wydawane w miastach mniejszych Księstwa, posiadają stosunkowo niewielu czytelników i nie odgrywają wielkiej roli. Uprawiają one wszystkie agitacyę antypolską.
Rozdział narodowy uwydatnia się naturalnie głównie na tych polach, które są przedmiotem walki, a zatem w dziedzinie oświaty, kultury i zarobkowości. Natomiast zakłady i instytucye, służące celom humanitarnym, hygienicznym, społecznym i t. d., słowem
