Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/505

Ta strona została przepisana.

to należycie, ponieważ tam policzono tylko jednostki gospodarcze według wielkości, a nie obszary, stanowiące własność pojedyńczych właścicieli, gdy tymczasem zaznaczyć należy, że na te fortuny magnackie składają się niejednokrotnie dziesiątki jednostek gospodarczych, począwszy od wielkich włości, aż do gospodarstw i małych parcel. Słowem, statystyka urzędowa nie uprawnia jeszcze do pewnych wniosków o rzeczywistym stanie rzeczy, o podziale ziemi między pojedyńcze kategorye ludności rolniczej. Według tej statystyki stosunki na Górnym Śląsku przedstawiały się w obu ostatnich latach popisowych, 1882 i 1895, jak następuje:

Wielkość
gospodarstw
Naliczono gospo-
darstw
Obszar ogólny gospodarstw
wynosił
w r. 1882 w r. 1895 w r. 1882 w r. 1895
mniej niż 2 ha
2—5 ha
5—20
Gospod. małe

Gospod. średnie
(20—100 ha)

100—500ha
500 i więcej
Włości wielkie
83,510
32,063
27,258
142,831

4,447


592
130
722
89,240
34,856
29,558
153,654

4,156


555
142
697
63,665 ha
109,918
282,877
456,460 ha

145,985


209,670
164,648
374,318 ha
67,656 ha
122,344
300,322
490,322 ha

148,658


234,402
167,859
402,261 ha
Razem 148,000 158,507 976,763 ha 1,041,241 ha

Porównywając cyfry z obu lat, przekonywamy się, że według tej statystyki ogólny obszar rolny powiększył się od r. 1882 do 1895 o blizko 65,000 hektarów, co nie może zgadzać się z rzeczywistym stanem rzeczy. Spisy nie odbywały się więc według normy równomiernej w obu latach, mianowicie zaś policzono w r. 1895 dokładniej ogrody i rozmaite podmiejskie skrawki gruntu, z drugiej zaś strony zaliczono do włości lasy, stanowiące całość dla siebie. Skutkiem tego statystyka ta nie uprawnia do wniosków o zwiększeniu się liczby i obszaru drobnych osad rolnych.