Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/55

się do dziedzin słowiańskich takie wyrazy, jak np. mogiła, chata, kurhan i t. p.
 Z wyliczonych tu gałązek staroperszczyzny, oprócz Sarmatów, których poczytywano za praszczurów naszych, obchodzą nas bliżej Ormianie, jako wcieleni do narodowości naszej i stanowiący dodatni w niej żywioł. Właściwa ich nazwa jest Armeńczycy, od krainy zakaukaskiej Armenii, ich kolebki; pod ciągłym naciskiem najazdów, ludność jej wielokrotnie emigrowała do Anatolii, Syryi, Rosyi i Turcyi, a także do Siedmiogrodu i Polski. Odznaczała się zawsze kulturą, zapobiegliwością i zdolnością do handlu; wytworzyła dość pokaźną literaturę, sięgającą IV wieku po Chr. Dzisiaj tylko w Kutach w Galicyi przechował się język ormiański wśród Polaków i ten jest na wymarciu.
 Dwie te odnogi szczepu indo-europejskiego osiadły w Azyi i dlatego składające je plemiona nazywamy Aryami azyatyckiemi, a niektórzy mianują je poprostu Aryami czy też Aryjczykami. Po nich z matecznika rasy naszej wyszło plemię greckie, wędrowało przez Azyę mniejszą, gdzie znaczna część jego osiadła, zajęło potem wyspy Archipelagu i półwysep Bałkański, a z czasem rozpostarło się ku zachodowi, zaludniając sobą Sycylię i Włochy południowe (Wielka Grecya) i zakładając osady aż po Gibraltar. Wiadomo jak potężną rolę odegrał Hellenizm w cywilizacyi wszechświatowej: rozwinął się w nim po raz pierwszy w dziejach szczery typ aryjski, ze wszystkiemi zaletami swojemi i wadami, a z taką przytem mocą i z takim urokiem, że zawładnął całym światem, jako przodownik i chorąży ludzkości i po dziśdzień na czele postępu człowieczeństwa kroczy.
 Najbliższym zdaje się Greków odłamem rodziny aryjskiej byli Trakowie i Ilirowie starożytni, zaludniający niegdyś część północną półwyspu Bałkańskiego, część Włoch północnych (Wenetowie, Liburnowie) i południowych (Mesapiowie, Japigowie); należeli do nich też Macedończycy; ulegli oni wszyscy wpływom greckim i rzymskim i zleli się z ich narodowością; potomkami ich jest garstka dzisiaj żyjących, wojowniczych, mało ucywilizowanych Albańczyków, zwanych też Arnautami i Szkipetarami; mowa ich przesiąknięta jest nawskroś wpływem łaciny i włoszczyzny; literatura bardzo uboga.