nowa), z niem. dawnego budin, putin, dzisiaj Bütte, Büten (a te z łac. butina), ‘kufa, kubeł’; serb. badań, słowień. bedenj, czes. bedna, ‘skrzynia’, rus. bodńa, a bodnar przestawili w bondar, stąd słynna w pieśni ludowej bondariwna.
begiel, ‘precel’; r. 1500 tłumaczą niem. Krapfen, łac. artocopus: »pączek albo nagnieciony chleb albo ornaf (t. j. niem. Hornaffe, średniowieczna nazwa ‘rogalka’) albo begiel«; u Stanka 1472 r. »artocopus, gniecieniec, nagnieciony chleb«, a tortelle (nasze torty) »rogliczek (czes. rohlicz), włodyki (ubogiej włodyki kraple, dla fricella), ornaf«, a pirgus (ciasto) »czorman« (ta sama nazwa jest przydomkiem szlacheckim w 16. w., z niem., jak Rej i t. p.); begiel i w r. 1532; z niem. Bögel od Bogen, ‘łuk’.
bejcować, dawać bejcę, z niem. beizen.
bek, beczeć, beknąć, beksa (wedle imion osobowych, jak Jaksa, por. płaksa), bekowisko (jelenie podczas rui); prasłowo, dźwiękonaśladowcze; u wszystkich Słowian o beku owiec, bekati; bē- tak samo o owcach i w łac., greck., niem. (nordyjskie bekra, ‘beczeć’, bekri, baran).
bekas, z franc.; Ruś go od Niemców przezywa waldsznep; patrz słomka.
bela, ‘paka towaru (papieru)’, »pijany jak bela«, ‘nieruchomy’; u innych Słowian bala; z niem. Ballen; »opić się jak bela«, Potocki; »pijakowi dajemy nazwisko bela«, Wadowski r. 1699.
belfer, ‘bakałarz’, belferka, belferować, z żargonowego Behelfer, ‘pomocnik’.
belka, dawniej balka, belk, balk (albo bierzwno), belkować; z niem. Balken, — ale bal, ‘dyl’, z dolnoniem. bāl (w górnej niemczyźnie tylko Bohle).
beluarda, ‘baszta’, z włosk. baloardo, franc. boulevard (z czego nasze bulwary), a wszystko z niem. Bollwerk (‘zastawa z tarcic’, Bohle); w 16. i 17. w. częste.
bełch, bełk (por. barch, bark wyżej), bełkot, bełkotać; jest i bełgotać, i blugotać lub bulgotać, bulkotać (to wszystko jedno); czeskie blkati, blkotati, o ‘głosie, płomieniu, szumie wody, wirze’. Dźwiękonaśladowcze; podobne niem. bulken, ang. belch, o ‘wytrysku’.
bełt, ‘grot, pocisk, strzała’, od bełtania w znaczeniu ‘bicia, kłócenia’, rus. bołt (rybacy nim ryby płoszą), bołtień, ‘kielnia’, bołtat’, ‘machać nogami, językiem (pleść)’; bełtaniem mącimy wodę, więc bełty ‘męty’, bełtanina; prasłowo (u nas, na Rusi; u Słowieńców bolt, ‘wir, bezdeń’), dźwiękonaśladowcze; podobne w innych językach: niem. buldern, dziś poltern, norwes. baldra, ‘hałasować’, litew. bildēti, bildinti, ‘stukać, dudnieć’.
Bełz, Bełżyce, Bełza, narzeczowe bełzy (bełży) się, ‘bieli się’; prasłowo, tylko w polsk. zachowane (jak np. uścieć, uścić się); może toż co łac. fulgeo i nasze błyszczę.
Benedykt (imię) spolszczał na Bień, Bieńko (nazwa Bieńkowski); pomijam Benedyktynów i inne złożenia z bene- (benefis), ale jest i roślina benedicta, u nas już w 15. w. jako benedykt i benedykta biała zapisana, a i budzicht nic innego: bn̄, stałe skrócenie z bene, odczytał ktoś mylnie bu-; zwą ją i kuklikiem (nie kublikiem!) i wasilkiem. Pieśń o Bieniu uchodziła w 17 w.
