brutka, ‘narzeczona’, pożyczka ludowa z niem. Braut już od 15. wieku; jest i brukan, Bräutigam, ‘narzeczony’, nierównie rzadszy.
bryczka, do niej dorobiono brykę; w 17. w. jeszcze oba nieznane; od nas na całą Ruś; u Czechów z p-, pryczka; czy nie z niem. Pritsche, ‘ławka’ (por. franc. char à banc, o podobnym ‘lekkim wozie’)? Inni wywodzą ją od włos. biroccio, baroccio, ‘dwukółka’ poprzez niem. Birutsche i Pirutsche, o ‘lekkim wozie’.
brykać, ‘skakać’, niby odwrócone rus. prygat’, o tem samem znaczeniu? (por. co do spółgłosek nasze gusła, a czes kouzla); bryknąć, brykała, ogólne w 16. i 17. wieku nietylko o ‘wierzganiu’, ale i o wszelakiem ‘sprzeciwianiu się’, por. wybryki (w 17. wieku i same bryki, ‘szturmy’); powtarza się na Rusi, brykat’, ‘wierzgać’, brukat’ (toż znaczenie). Zestawiają z tem samem lit. braukti, ‘skrobać’, brukti, ‘wpychać’, bruksznis, ‘pas’, cośmy wyżej pod brusem poznali; takby i Słowiańszczyzna sama obie gardłowe (k i s) znała, por. słonić, kłonić i i.
bryła, bryłka, o ‘grudzie’ i o ‘bryle ziemskiej’; od nas na Ruś. Jest serb. brila, ‘łupek’.
brynda, u nas zupełnie zapomniane (w 16. wieku w prawie miejskiem mówią o bryndach, ‘kosztownych strojach niewieścich’); tem bardziej (od nas) rozrosło się na Małej i Białej Rusi i na Litwie, o ‘strojach’ i ‘strojeniu się’, »baba się brynduje«, ‘stroi’, perebrynduwaty; w czeskiem brynda tylko o ‘lurze’, ‘podłym napoju’; na Białej Rusi i o ‘włóczędze’; małorus. bryndy byty, toż samo znaczy, ale bryndyk, ‘elegant’.
bryndza, z rum. brinze, od pastuchów wołoskich; »bryndzę bić«, ‘biedować’.
bryt, bret, z niem. Breite, o ‘suknie’ (szerokości), i o ‘ziemi’, ‘łanie’.
brytan, ‘pies’, od 17. w. (por. medjolański), nazwany od Anglji, Brytanji (brytyjski, jak niem. ang. british); zdrobniałe bryś.
brytwana, brytfana, »brutfana albo panew« r. 1500, później i brotfana, z niem. Bratpfanne, ‘panew do pieczenia’.
bryzgać, bryznąć, to samo co pryskać, prysnąć; u wszystkich Słowian tak samo, używa się o wybryznięciu (mleka); w czesk. obok bryzgati i bruzgati, serb. bruznuti, bruzdati, ‘lać się’: więc chyba urobienia od owego bruj (jest i u nas narzeczowe bruić, bruj, o ‘moczu’), cośmy pod brudem poznali. Rzeczownik bryzg, w bryzgi, na Rusi brjazgi, brjuzgat’, brjuzżat’, ‘mruczeć’, kaszub. brzażdzić, ‘szumieć’: wokalizacja chwiejna.
bryże, od 14. wieku ogólne, od 18. w. przestarzałe, ocalało na całej Rusi; r. 1394 w rachunkach Jagiełłowych brize, w rachunkach Zygm. Aug. frise, niem. dawne brize, Preis(e), o ‘fryzie’, ‘suknie kosmatem’ (nasze fryzować, fryzjer), z łac. niem. frisum, ‘frędzla’, skąd i fryz,‘ gzyms’; »dzisiejsze płci niewieściej bryże«, »niechaj strzmi bryże«.
brzad, obrzad, ‘owoce sadowe’; dziś tylko kaszubskie. Prasłowo; cerk. (j)abrěd’, obrěda tłumaczy ‘szarańczę’, zamiast ‘pędów roślinnych’. Nie mogli się bowiem dawni tłumacze ewangelji pogodzić z myślą, jakoby Chrzciciel jadł akridy (grec., łac. locustae, ‘szarańcze’), i dowolnie wstawili zamiast nich, nie znając Wschodu, nazwę roślinną; tak samo postępowali u nas, i łac.
