i brenketati, serb. brencati, ‘brząkać’, czes. brnk, brnkati, obok zwykłej ich wymiany ę na ja, e: rusk. brjacat’, serb. brecati, breczati, ‘trzaskać’, łuż. brjakaś. Z wokalizacją na o, brąk-, czes. brouk, ‘chrząszcz’. — Słowa dla brzęku, ‘głosu’, przechodzą stale i na ‘wzdęcie’ wszelakie, por. zabrzmiał (‘głos’) i nabrzmiał (‘wzdął się’), więc brzęknąć znaczy i ‘nabrzmiewać’, (»obrzękła twarz«), tak samo na Rusi: nabrjaknut’ i obrjaknut’, słowień. zabreknem, ‘nabrzęknę’, lit. brinkti, ‘nabrzmiewać’, branka, ‘obrzmiałość’; dla głosu ma Litwin postać z dźwięczną: brenzgu i branzgu, ‘dźwięczę’. P. brzmieć.
brzmieć, brzmienie, o ‘głosie’, i o ‘wzdęciu’, nabrzmiały, nabrzmiewać, z dawniejszego brznieć, częstego jeszcze w biblji: »brznieli w trąby«, »a gdyż zabrzni zwięk trąbny«, »głos jeż brzni«, »aby brzniał«. Tak samo u Czechów i Słowieńców, brnieti, brnim, małorus. brenity; z brzmieć por. bułg. brŭmczŭ i brŭmkam, brŭmbal, ‘bąk’ (narzeczowe u nas brzmiel). Z innych języków przytaczają tylko postaci z m, łac. fremo, ‘grzmię’, niem. brummen, dawne bremo, dziś Bremse, o ‘bąku’; ind. bhramara-, ‘pszczoła’, grec. forminks, ‘cytra’.
brzoskiew. Nazwa objęła dwie różne rośliny. Brzoskiew albo brzoskinia i brzeskinia dawniej, dziś wyłącznie brzoskwinia, jest przestawką z *bersky, łac. persica (malum persicum, ‘jabłko perskie’) i przez Niemców (Pfirsich, dawniej Pfersich) do Słowian zachodnich przyszło; r. 1500 istniała obok brzeskini nowa pożyczka: ferska, co f niemieckie zachowała. Druga brzoskiew (pod wpływem owej pierwszej) rz zamiast pierwotnego r przybrała, bo poszła z włos. brasca, a to z łac. brassica (z celt. bresik), i ‘kapustę czarną’ oznacza; formy z mylnem rz są już średniowieczne. U Czechów odwrotnie; dziś dla ‘brzoskwini’ obowiązuje forma broskew (zamiast starego brzeskew); czy nie pod wpływem polskim, skoro nazwy broskew, ‘brassica’, nie znają?
brzost, p. brzoza.
brzoza, częste w nazwach miejscowych, Wąbrzeźno, Brzeźno, Brzezie (zbiorowe), Brzozów; brzezina. Przestawione z *ber-za, rus. bierioza, małorusk. bereza, oznacza to samo drzewo, w lit. berżas, niem. Birke (i Borke, ‘kora’), a nazwana od jasności kory, od pnia berz, ‘lśnić’ (por. bełz), lit. berszti, ‘bieleje’, niem. (gockie) berhts, ‘świecący’, ind. bhūrdża-. Od tego samego pnia pochodzi i nazwa brzost, ale to drzewo nie ma jasnej kory, więc nazwane od korku na powierzchni gałęzi, co brzozę i brzost śród innych drzew wyróżnia. Odmianką owego pnia berz- jest bełz-, narzeczowe bełzy się, ‘błyszczy’, stąd nazwy miejscowe, pierwotne polskie, na ziemi, którą Ruś od Włodzimierza W. i Jarosława ostatecznie zagarnęła, jak Bełz, por. Bełżyce lubelskie. Brzosto (z r. 1584), albo brzosta, rus. bieriosta albo bieriosto, czes. brzesta, służą wewnętrznej ‘korze brzozowej’; rus. bieriestień i pol. (narzeczowe) brześcian, ‘garnek stary, opleciony łykiem’. Od brzozy nazwa ‘pstrych krów’: brzezula, brzezia(s)ta. Nazwy miejscowe od brzostu: Brześć, zbiorowe jak Brzezie, dawniej Brzeście; Brzostów.
brzuch, dawniej brzucho (biblja i i.), brzuchowy, brzuchaty, brzuszek, brzusiec z brzuszec, brzuszcze,
