i konie’: »na kleparz z koniem«, »sprzedawszy parę wołów na kleparzu«, Potocki; z niem. Klöpper.
klepsydra, w Warszawie ‘kartka pogrzebowa’ od winiety: klepsydra, ‘zegar wodny albo piaskowy’, z grec. (»wodę kradnie«).
kler, kleryk, dawniej kleryka, jak muzyka', ‘musicus’ (wedle innych nazw męskich na -a: skryba, poeta); klerykał; z łac. clerus od grec. klēros, ‘los, stan (wybrany)’; p. klecha, kleszyna, kleszy; rus. kryłos, kryłoszanin, z kliros, kliroszanin, wprost z greckiego.
kleszcze, ‘obcęgi, szczypce’, kleszczyki; kleszczyć, ‘trzebić, wałaszyć’, kleszczeniec, ‘eunuch’ (Janczar i i. w 16. wieku); kleszcz, rodzaj ‘pasorzyta’; w 16. wieku i ryba ‘leszcz’ kleszczem się nazywa, u Falimirza, Strumieńskiego, Bielawskiego (1595 r.). Wszystko od pierwotnego klest- (klast-), por. czes. klestiti, ‘obcinać’, powtarzającego się w kleśnić, o temże znaczeniu (z klestnić?), i w nazwie roślinnej kleśnica, kleśniec, kleśniawa (dla ‘colocassia’ i ‘ambrosinia’, o ich kleśniącej przyrodzie, co o ‘arum’ powszechnie przyjmowano).
klęczeć, »na klęczkach« i »na klęku«, klękać, klęknąć, klęcznik, przyklęknąć; prasłowiańskie; cerk. klęczati (brak w ruskiem, ale jest mało- i białorus. klaknuty, klaczaty, zaklakaty), częstotliwe poklęcati, czes. klecati i kleceti, ‘kuleć’. Dalej klęk, ‘kozica u pługa’; klęczeń, nazwa gwiazdozbioru. Od tegoż pnia, od którego i klon-, z inną wokalizacją przed przyrostkiem -k (jak w znak, dźwięk). Z wokalizacją o, p. kłącze, kłęczyć. Znaczenie ogólne: ‘zginanie’, ‘ściskanie’; lit. klenkēti, atklenkti, o ‘szybkim chodzie’; por. podobne pod klupić.
klęska, klęsnąć, sklęsnąć; wklęsły, wklęsłość; czes. kles, kleska, poklesek, ‘błąd, upadek’, nosówki nie dowodzi, zato nazwa ptaka klęsk (z licznemi odmianami); wszystko może do klaskać (p).
klicz, ‘zawołanie’ (o herbie szlacheckim), w 15. wieku po rotach sądowych; w nazwach miejscowych: Dziewoklicz, Żaboklicz, Zaklika; od klik, ‘krzyk’; w cerkiewnem, na Rusi i na Bałkanie ogólne, na Zachodzie rzadkie; cerk. kliknąti, ‘wołać’, wosklicati. Od dźwiękonaśladowczego pnia, por. klekot; lit. klykti i klikti, ‘wrzasnąć’, z g: klygu (por. klegot), łotew. klaigat, ‘krzyczeć’.
Klimek, Klemens; »klimkiem rzucać«, klimkować, ‘fałszować’, od listów papieża Klemensa I, które różnowiercy w 16. i 17. w. za podrzucone uważali; nie wyszło właściwie poza spory wyznaniowe.
klin, klinek, klinik, klinowy, klinowaty, zaklinić; klin, jak i u Czechów, i o ‘kile’; prasłowiańskie; od tego samego pnia, od którego i słowiańskie klip i klis pochodzą (rus. klipień, ‘klin’, serb. klip, ‘kij’, ‘kiść kukurudzy’; serb. klis, ‘drzewko zaostrzone w grze podobnej do kiczki’), por. wyżej pod kleć; litew. szliju, ‘krzywię się’, szlijes, ‘krzywy’, szłajus, ‘ukośny’ (serb. niwa ide naoklis, ‘klinem’), kłajus, ‘omylny’; lit. sz, a słow. k, oboczne dla gardłowej podniebiennej.
kliszawy, ‘chromy (bez ręki)’, pożyczka z rus., skoro u Budnego się zjawia, małorus. kliszawyj, kłyszawyj; por. lit. klisze, ‘kleszcze (raka)’, kliszas, ‘krzywonóg’. kleisziuoti, ‘tak biegać’; »wziąć kliszkę«, u Orze-
