wotne tylko ‘krawędzi, brzegu’, przeszło później (jeszcze nie w cerk.) na ‘okolicę’, wkońcu na ‘ziemię’ (ale u Serbów kraina, krainiti, i o ‘wojnie’ się używa); dalej krajać, krajczy (obok stolnika i cześnika urząd dworski); krajacz; krajka, ‘brzeg u postawu sukna, pasek’, nawet »krajka chleba«, krajanka (sera, krajanego nakształt cegły i tak suszonego); krajowy, krajowiec; we złożeniach: krajobraz (dawniej tylko lanczaft), krajopis, itd. P. krój.
Kraków, częste w całej zachodniej Słowiańszczyźnie, zdrobniałe Krakowiec; od kraka, t. j. kruka, por. krakać, kraczę, powtarzającego się z tą lub inną samogłoską jako dźwiękonaśladowcze we wszystkich językach (lit. krokti, łac. crocire, niem. Krähe); kraknąć; »pojechać do Krakowa« mawiano o ‘zbliżającym się połogu’ (udawano się do miasta z przyczyn wszelakich); krakowiak, taniec i śpiewka.
kralka w kartach, ‘dyska’, do nas z Czech (p. król), a od nas na Ruś z innemi wyrazami karcianemi.
kram, kramnica, »kramarz nad swym towarem w kramnicy siedzi« (roku 1564); kramny i kramowy; »kramarczyk w króbce swój kram nosi« (r. 1564); kramarzyć; z niem. Kram (Krämer), ‘budka dla sprzedaży’, ‘towar’, ‘handel’, jak u południowych i zachodnich Słowian (od nas na Ruś), ale samo słowo niemieckie przejęli Niemcy z południowo-słowiańsk. chram, ‘buda’.
kraniec, z dowolnem e (jak w taniec), krańcowy, krańcowość; pierwotnie ‘wieniec’ (z niem. Kranz), jeszcze w 16. wieku, potem ‘brzeg, krawędź’, ‘krąg’ (»kraniec około szyje«, u Leopolity; »okrągłe krańce«, itp).
krank, w 17. wieku, u Potockiego i i., o ‘chorobach’, dziesiątkujących pułki; z niem. krank, ‘chory’.
krapcie, ‘szpony’, r. 1536, por. moraw. kraple, ‘łyżwy’(?).
krasa, ‘barwa (czerwona)’, ‘piękność’, okrasa (o ‘tłustości, w potrawach’); u pisarzy ze wschodniej, ruskiej połaci ulubione; od krasy kraska, ptak, krasnowrona; krasny i kraśny; krasnoludek (kraśnię, krasnalek, kraśniak), ‘karzełek (od czerwonej czapeczki nazwany)’; krasomówca (z licznemi urobieniami); krasszy, a do tego przymiotnik pierwszego stopnia krasy, stąd krasek (‘pachołek krasny’, 1549 r.); krasić (sukno szarłatem; kartofle słoniną, okraszać); ‘trzebić’ (»wieprz niekraszony«); kraszanki (ruskie), ‘pisanki’; »czyrwona róża krasnością (się równa N. P. Marji)«, wiek 15.; nazwy krów: krasula (z białemi płatami), ‘pstra’ (krasista i krasiata); krasikoń, ‘koniczyna’ (już w 15. wieku). W cerk. nie używa się tego pnia o ‘barwie’, lecz wyłącznie o ‘piękności’, ‘świetności’ (w staroczes. również); pochodzenie wątpliwe (lit. krosnis, ‘piec’, więc niby od ‘światła-gorąca świetny’,?). — Czy kras, ‘kolor’, r. 1532, poprawne ?
kraść, kradę (dziś tylko kradnę), kradać; liczne złożenia : u-, wy-, na-, za- i podkrad(yw)ać się; rzeczowniki: kradźba (dawne i rzadkie); stale kradzież (dawniej rodz. męskiego, żeńskie od 16. w.), kradzieżny, kradziectwo (od 1450 do 1550), kradziestwo (biblja); przysłówki: ukradkiem, kradomie, kradmo i kradmie (15. wiek). Wywód słowa zależy od d: jeżeli to tworzy czas teraźniejszy tylko (jak w będę, idę, kładę), toć kra- zestawimy z łotew. krat,
