kubana, ‘kochanka, metresa’, w 16. i 17. wieku, czeskie kubiena, ‘konkubina’; dziś u nas tylko kubana, kuban, kubaniarz, o ‘łapówce’ i ‘łapowniku’.
kubek, kubik, kubeczek; znamy tylko kubki itd., pierwotnego *kub już niema u nas (jest u Rusinów i Łużyczan), z łac. cūpa, ‘naczynie na wino’ (włos. coppa, franc. coupe, staroniem. kopf, chuph, ‘kubek’), przez owo niemieckie(?), na Bałkanie bowiem zatrzymano łac. p: serbskie itd. kupa, ‘kubek, kieliszek’.
kubeł, kubło, ‘wiadro, putnia’, z niem. Kübel nowa pożyczka (dawna gbeł), a to z łacińsk. cupella, ‘beczka’.
kubrak, kubraczyna, ‘kapota, kurta’, z łac. (średniowiecznego) cubrum, ‘ubranie płócienne’ (?).
kuc, kucyk, ‘konik’; ‘zwierzę bez ogona’; ‘kaftanik’; więc wszystko z kusego chyba poszło (p. kusy).
kuchnia, kuchenka, kuchenny; kuchmistrz (kuchmistrzostwo, tytuł książki polskiej z pierwszej połowy 16. w.), kucharz, kucharzowy, kucharka, kuchta, kuchcik; wszystko przez czes. kuchynie, kucharz, kuchta, z niem. dawnego kuchīna, późniejsze kuchīn, küche(n), z łac. coquīna, cocīna; nie mamy tylko czasownika czes. kuchati, ‘kochen’, zwykłego (wraz z kuchacz albo kuchar) u południowych Słowian, co wprost od Niemców (nie przez czes. pośrednictwo, jak my) słowo przejęli. Od nas powędrowało na całą Ruś, rus. kufarka obok kucharka, kuchmisterskaja (na Małej Rusi jest nawet kuchowar), i na Litwę. Ale kuch, »kuchy olejne« (z wytłoczyn), z niem. Kuchen (może i makuch, z Mohnkuchen), tu nie należy; to jest prasłowo niemieckie, ang. cake; por. kichlarz i pampuch.
kucia, kutja, tylko na wschodniej połaci, ‘potrawa na Boże Narodzenie, rozgotowana pszenica z miodem i makiem’, z rus. kutja, cerk. kucija, z grec. kukki (liczba mnoga kukkia), ‘bób’, dawne kokkos.
kucza, kuczka, ‘buda kramna’, ‘jatka’, także ‘namiot, szałas’, zapisane już w 14. wieku w poznańskiej rocie sądowej, więc nie z rus. kucza, cerk. kąszta, serb. kuća, ‘dom’, wzięte; kąszta byłaby u nas *kąca, albo kuca, przenigdy kucza; kuczek, ‘kupa zboża’, ‘gromada ludzi’, kuczeć, ‘siedzieć w kuczki, skulony’, kucznąć, przykucznąć (powszechniej w postaci »mazurskiej«: kucnąć, przykucnąć); kuczyć, kuczy mi się, ‘ckliwo, przykro mi’; tu i żydowskie »święto kuczek«, ‘szałasów’. Wszystko należy do prasłowa kucza, ‘kupa’ (od kuk, ‘skrzywiony’, rus. kuka, ‘pięść’, czes. kucze, ‘stóg’ lit. kaukas, ‘narośl’, kaukara, ‘pagórek’, niem. hoch, ‘wysoki’, gockie hauhs)
kuczbaja, kucbaja, ‘gruba materja’, z niem. kutzbaje, ‘gruba baja’.
kuczma, ‘czapka futrzana’, z węg. kucsma, o tem samem znaczeniu.
kuczmerka, kruczmerka, kruczmorka, z niem. Krotzelmore, rodzaj ‘słodyczki’; znane w 14.—16. wieku.
kuć, kuję; kować, kowam; podkowa; kowal, kowalnia; kowadło, nakowalnia, w 15. i 16. wieku nakowadlnia (‘ambusek’, z niem. Amboss); okowy. Znaczenie pierwotne: ‘bić’ (»kuć w mordę«), lit. kauti, ‘bić, kuć, walczyć’, kowa, ‘walka’, niem. hauen (houwan stare), łac. z elementem d, cūdo (jak u nas kładę, idę), in-cus, ‘nakowalnia’. Cerk. kową, kowati, rus. kuju, kowat’, itd. P. kuźnia i kij. Obok ko-
