Strona:PL Aleksander Brückner-Słownik etymologiczny języka polskiego 356.jpeg

Ta strona została skorygowana.

samo: cerk. minąti, mijati, i t. d. Z przyrostkiem -mo p. mimo.

minóg, w 15. i 16. wieku wszelakie inne postaci: ninog, nemnog, najnog; wszystkie z niem. Neunauge (por. łacińską tej ryby nazwę: oculata, ‘oczna’).

minucje, ‘kalendarz’, minucjarz, ‘pisarz kalendarza', z łac. minutiae, ‘maleństwo, drobiazg’, od owego minutus, ‘malutki’ (od minuo, ‘umniejszam’, od minor, minus, p. mniej), od którego i minuta.

miód, miodek, miedźwiedź (p. niedźwiedź), miodownik, miodunka, miodowy, w licznych nazwach roślinnych; omiedzić, ‘osłodzić’, miedźwno, ‘słodko’ (około r. 1400); przysłowiowe: »jak na miód«. Prasłowo; lit. (wszystkich narzeczy) medus, ‘miód’, w obu znaczeniach: ‘plastr pszczeli’, niem. ‘Honig’, i ‘napój’, także midus, niem. Meth, i tak samo pień na -u (por. miedźwny, miedźwiedź, gdzie w z pniowego u); ind. madhu- (tak samo i to samo); grec. methy, ‘napój odurzający, wino’, i niemieckie Meth, tylko dla ‘napoju’. U wszystkich Słowian tak samo. Powtarza się u Finów i w Chinach (tu pożyczka).

miot, ‘rzut’, miotać, p. mieść.

miotła, narzeczowe mietła, od miecienia (przyrostek -ŭła, jak w siod-ło), zamiatania (p. mieść); mietlica (u Stanka 1472 r. mylnie miętlica), ‘agrostis’, por. motłoch; miotło (miotłować), nierównie częściej pomiotło, »w pomietlech«, ‘we wzgardzie’, urobione od tegoż met- przez samo -ło, jak serb. i rus. omelo, pomieło dowodzą; miotełka z »twardem« -ŭła, na Rusi jednak mietiołka, z »miękkiem« -ĭła. Prasłowo, chociaż go w cerk. niema; bułg. serb. słowień. czes. metla.

mir (w 15. wieku wyłącznie; od 16. w. i mier), ‘pokój’, ‘glejt’, ‘prawo obywatelstwa’, ‘powaga’ (»nie ma miru u ludzi«); mirny, ‘zgodny’; przymirze, przymierze. Prasłowo, od tegoż pnia co i mi-ły, z przyrostkiem -r (por. co do znaczenia niem. Friede, ‘mir’, od fri- ‘kochać’, ind. prijā-, nasze przyjaciel). U nas ogólne w 15. wieku (ciągle się powtarza w ortylach, nawet złożone: mirułomca i mirołomca), później wobec pokoju zupełnie ustąpiło. Już w cerk. ma i (obce nam) znaczenie ‘świata’ (Ruś dzieli na piśmie zupełnie dowolnie dwoma różnemi znakami: mir, ‘pokój’, mir, ‘świat’, ‘gmina wiejska’), bo »świat« i »gmina« obejmywały tylko tych, co pod mirem, t. j. ‘pokojem’, żyli; więc chrześcijaństwo nie oddziałało tu wcale; to jeszcze pogańska przenośnia.

mirzyk, najpospolitsza w 15. i 16. wieku nazwa dla opichu (‘seler’); obie z niem. Merk i Apich (to z łac. apium).

misa, miska, miseczka, półmisek; prasłowiańska pożyczka z narzeczowego (ludowego) łac. mēsa, t. j. mensa (nazwy ‘stołu’ i ‘misy’ wymieniają się, por. bludo, deska); u wszystkich Słowian tak samo.

misić, ‘wałaszyć’, misiarz, u Czechów miszkati, miszka (o świni), od mnich (p.).

misiurka, ‘hełm lub czapka żelazna ze spadającą na plecy siatką żelazną’; wschodnie, od arab. nazwy Egiptu: Misur.

mistrz, p. majster.

mitenki, z franc. mitaine, ‘rękawiczka damska bez palców’, z łac. mitāna.

mitręga, o ‘pracy lichej’, ‘partaninie’, i o człowieku ‘próżniaku,