(admonicja); niem. mahnen, goc. man, ‘mniemam’. P. pamięć, namiętny, sumienie. Cerkiewne mĭnją, mĭněti, ruskie pomnju, pomnit’, itd.
mniej, mniejszy, mniejszość; dawniej mnie, drugi stopień do mało (-j dodano w 15. wieku wedle innych przysłówków na -j i wprowadzono do przymiotnika, zamiast mieńszy, rus. mienszoj); prasłowo; w lit. zaginęło, łac. minor, ‘mniejszy’, minus, ‘mniej’, minuo, jak grec. minythō i jak ind. minoti, ‘zmniejsza’; goc. mins, ‘mniej’; łączą ze pniem mei-, ‘minąć’ (p.).
mniemać, mniemanie, domniemany, dawniej mniemieć, a w 15. w. mnimać. Nie znają języki słowiańskie takiego czasownika, co u nas przez nieporozumienie w 14. wieku powstał. Było wnimać (jeszcze w obu psałterzach), od jąć-imać (por. pojąć), z wn- jako przyimkiem (jak we wnidę), rus. wnimat’, ‘uważać’, wnjatnyj, ‘zrozumiały’; już biblja go nie zna; wn- zastąpiono przez mn- od mnieć, mnisz, mnimy (rus. mnimyj, ‘mniemany’, imiesłów bierny), i takie nowe mnimać pojawia się już w psałterzu obok starszego, jedynie poprawnego, wnimać; mnimać pod dalszym wpływem od mnieć przeszło w mniemać i mniemieć.
mnogi, mnożyć, mnożny, mnóstwo, mnogość, z ogłuchłą (jak w mnich) półgłoską (cerk. mŭnog); powtarza się wyłącznie w niem. mancher (goc. manags, ‘liczny’) i w celtyckiem. U wszystkich Słowian tak samo.
mo- Ze mnóstwa słów pożyczonych na mo-, wystarcza, obok poniżej podanego moda (modła), przypomnieć słowa: moment; monizm i wszelkie złożenia z mono- (grec. monos, ‘jedyny’), jak monotonny, monolog, monarchja, monaster, ruska nazwa ‘klasztoru’, i manaster, jak w greckiem (Manasterzyska), monady, monopol, o ‘wyłącznym handlu’; monitor (od łac. moneo, ‘upominam’). Dalej: mores (‘obyczaje’, łac. l. mnoga) i morały; motyw; mozaika (z włos., a to z łac. musivum, z grec. museion); mops. Osobno przytaczamy moderować, moderunek, co w 17. wieku (u Paska i i.) znaczy to samo co w 18. w. munderować, munderunek, mundur, gdzie skrzyżowały się dwa obce słowa: łac. moderare, ‘miarkować’ (por. moderat), ‘stosować’, i niem. (z franc.) Montur; »wymoderowawszy się«, u Paska, o ‘mobilizacji’ a raczej o ‘uzbrojeniu’. Z dalszych pożyczek wymieniamy tylko co stare.
móc, mogę; niemóc, zaniemóc, pomóc, wymóc; częstotliwe: pomagać, wymagać, domagać się czego, namagać się; może, można, możebny, możliwy; wielmoża, wielmożny (u ludu jeszcze dawne wielemożny); zamożny; rzeczownik moc (z *mog-ť, jak bezokolicznik móc z *mog-ti; gť, kt’, dają zawsze c, p. łocyga albo noc); niemoc; mocować, mocny, mocarz, mocarstwo; pomoc, pomocny, pomocnik. Litwa nie zna tego słowa, ogólnego w niem.: mag, mögen, rzeczownik Macht (litera w literę = moc). Tu należy dalej mechanika, mechaniczny, z grec. mēchanē, ‘narzędzie’, a to od mēchos, ‘sposób, fortel, pomoc’. U wszystkich Słowian tak samo: cerk. mogą, moszti, itd.
moda, modny, w 17. wieku z włoskiem a la: alamoda, alamodzki, ‘modny’; modła; model. Dostały się do nas różnemi czasami i drogami: moda z włoskiego (i francuskiego),
