oblec i obłok, z *obwlec i *obwłok, do wlec; oblec jest więc i ob-wlec, obwlekę, i ob-lec, oblęgę; w biblji: »gdyż oblekę niebiosa obłoki« (‘obłokami’), »obleczeni w odzienie« (»zbrojno«, u Leopolity), obleczcie (»ubierzcie«, u Leopolity); ale: »ać was nie oblęgę«, a wedle tego ę i oblężon, oblężono, ‘vallata’, z mylnem ę, wobec poprawnego obiegli; obleżenie i oblężenie obok siebie; dziś tylko oblężenie, oblężeńcy.
obli, obły, ‘okrągły’, obłość, dziś zapomniane (Czesi je zachowali: oblem, oblo, ‘okrągło’); oblina, ‘okręg’; »chłop obelny«, ‘co do okręgu, opola, należy’ (u nas o bartnikach mawiano); prasłowiańskie; serb. oblina, oblost, oblast, ‘okrągłość’, cerk. obł, z *obwł od pnia wel- (p. wał).
oblik, pisane i oblig i z łaciń. obligacją (od obligare, ‘zobowiązywać’) mieszane, w 15.—17 wieku, ‘pozór’, ‘warunek’ (np. r. 1500 oblig ‘conditio’); od obliczyć, por. rus. obliczit’; p. lik.
obłapić, w biblji i aż do 18. wieku ‘uściskać’; p. łapa; dziś ze znaczeniem »niemoralnem«.
obława, ‘polowanie na zwierza z nagonką’, z obławnikami; wywodzą z niem. abelouf (Ablauf); nie od obłowy, obławiania?
obłaz, ‘stromy obchód’; »po urwiskach, obłazach«, »obłazem padnie«, ‘stromo’; ale »bez obłazu«, albo »bez obłazy«, w 17. w. ogólnie: ‘bez ogródki, wprost’: »bez obłazu tam skoczył«, »pewnie bez obłazu chwyciłbym się do razu«, »(tnie) bez wszego obłazu« (‘wprost’); p. leźć.
obłąk, ‘kabłąk, łuk’, obłączysty, ‘łukowaty’; ale obłączek ‘młody szczupak’, od podobieństwa?; »obłączek szczuką roście, wprzód bywszy narybkiem«, Potocki. Czes. oblouk, oblouczek, o ‘łuku’, itp.; p. łęk.
obłoj, obłojca, obłojnie, p. łokać.
obochód, obichód, w 15. wieku (i jeszcze u Reja) obok obchód, obchodzić. Jak u nas obi- i obo-, pojawia się w cerk. obi-, obistojati, i obu-, obizrěti obok obuzrěti, ‘obejrzeć’, ale ruskie obo- odpowiada naszemu obe- w obesłać i t. p.; i Ruś ma obichod.
obód, z *obwód (koła); por. serb. obodje, ‘wodze’.
oboja, obój, instrument muzyczny dęty, z niem. Oboie z franc. hautbois.
obojczyk, ‘kołnierz’ i ‘obroża’ (oba znaczenia r. 1532), od *ob-woj-, p. wić, urobione jak czes. obojek, ‘kołnierz’, serb. obojak, ‘onuca’.
obora, z *obwora do wrzeć, por. zawora i przewora; jeszcze w 15. w. obok obora używają »chlew«, »wołowy chlew«.
obowiązek, obowiązkowy, obok obwiązka (pierwsze »moralne«, drugie »materjalne«); jeszcze w psałterzu: »oni obozali są się« (t. j. obiązali, w psałterzu puławskim »obwiązani są»), ale zresztą już i tam mylne obwiązali, obwiązanie, z nowo wstawionem w wedle zawiązać itp. Por. obochód; p. ob.
obóz, oboźny, obozować, z *obwóz. Prasłowiańskie, jak i obód; powtarza się niemal wszędzie, ale nie w naszem znaczeniu, lecz jako ‘bagaże, ciężary’, ‘tren’, u Czechów i Rusi.
obraz, obrazek; obrazowy, obrazkowy, obraźnik; wyobraź(n)ić, wyobraźnia; oznaczał pierwotnie ‘wyrzezaną w drzewie (od rzezać, p. raz) lub wyciosaną w kamieniu postać’; jeszcze żywot Błażeja lub
