luzgam, rus. łuzga, ‘łuska’, słowień. luzgati; rus. łuznut’, ‘palnąć’, i do niego odnoszę od-łużać (zamiast od-łuzać?).
odmach, ‘machnięcie’; p. mach; »prostym odmachem«, ‘poprostu’, częste w 16. wieku: »bez odmachu«, ‘wprost, nie pytając’, tyle co »bez obłazu« w 17. wieku.
odniepadnienie, r. 1500, ‘recydywa’, »(w grzechy) odniepadają«, w rękopisie z drugiej połowy 15 w.; dziś w gwarze podhalskiej odniepaść przeciwnie ‘odpaść’ znaczy: »wszystkiego odniepadł«, a więc ze zbytecznem przeczeniem; czes. odnepadnouti, o ‘recydywie’, odnepadlý, ‘z nawrotem’.
Odolan(ów); u nas tylko w nazwie osobowej (od 11. wieku) i miejscowej ocalała prasłowiańska nazwa rośliny czarowniczej (osoby nierzadko od roślin przezywano; nietylko kobiety), u innych Słowian (Czechów, Serbów, Rusi) nazwa kilku roślin, jak ‘kozłek’ (‘valeriana’; czy przypadkowa zgoda znaczeń obu nazw? ‘valere’ niby odolěti ?), ‘grzybienie’, i i. Urobione od czasownika, nam już obcego: cerk. odolěti, ‘zwyciężyć’ (albo odelěti, obie postaci mieszają się stale, jak to nieraz z o i e bywa, np. w psałterzu z 11. wieku), rus. serb. odolět’ (u Czechów i u nas tylko częstotliwe: odołać, zdołać, zdolny, i t. d.); od dola (p.).
odrwić, p. drwić (pod drewno); odrwisz wedle porwisz; »na odrwisz«, ‘na zdradę’, Potocki; odrwiświat.
odwach, z niem. Hauptwache, ‘główna warta’; por. szyldwach.
odziać, p. dziać; odzienie służy wyłącznie ‘ubiorowi’ i ‘zbroi’, odzieniec w biblji, ‘giermek’; odziew, a mże (dziś tylko przyodziewek), i odziewnica, ‘gdzie odziew przechowują’; odziedza, ‘pokrywa: »odziedzą ciemności oczy zaszłe«, »czarną odziedzę«, Potocki; odziecka, ‘błona, łupina’; dziś niemal wyłącznie odzież, co jednak wcale nie pożyczka ruska, za czem przemawiałaby tylko odzieża Potockiego i późne zjawienie się słowa; mogło powstać rodzimie wedle kradzież itp.
ofiara, już w 14. wieku ruguje powoli obiatę, aż ją ostatecznie w 16. i 17. wieku wyparła, ale jej swoje ia zawdzięcza, chociaż ofiera stała obok ofiary, jeszcze w 16. wieku; z czes. ofiera, a to z niem. opfar, Opfer, z łac. offertorium, offero, ‘ofiaruję, przynoszę’.
ogar, dawniej ogarz (zmiana taka nierzadka, por. car, dawniej carz), ‘pies gończy’; nazwa taż co w ogar, ogarek, dla ‘niedopałku’, od gorzenia, bo maść sprowadzanych niegdyś ogarów, ogarzy, była (w olbrzymiej większości) czarno »podpalana«; ogarki (świecy) i na Rusi i u Czechów dobrze znane; ogar, ‘pies’, ogólne u Słowian (od nich do Węgrów, agar); podobnie nazywają ptasznicy ożarkami bardziej brunatną odmianę ‘zięby’.
ogień, ogienny; ogniewy, od 16. w. ogniowy; ognisty; »ognik błędny«; ognisko; ogienek (zamiast ogniek); w zapiskach z 15. w. ogniwo, ‘krzesiwo, stalka’, tłumaczy ‘ignile’, a dla podobieństwa nazwano tak i ‘kółko łańcuchowe’: »ogniwo do ogniwa wiązać, łańcuch będzie«, a wkońcu nawet i sam ‘łańcuch’, ‘węzeł’, ‘związek’. Prasłowo z dziwną odmianą w nagłosie (tu łączą i czes. wýheń, serb. wigań, ‘ognisko’): ind. agnis, łac. ignis, lit. ugnis. U wszystkich Słowian tak samo: cerk. ogń, serb. ogań, ogńilo, ‘ogniwo’, ogńiszte, itd.
