szcze w 15. wieku (dziś przysiółki, a do tego nowe przysiółek). P. siedzieć, por. siodło. W ruskiem seło ‘wieś’ (z *sedło) i sedło (końskie) wyraźnie różnią się brzmieniem: w seło z dł wypadło d (jak w myło, ‘mydło’, pał, ‘padł’, i t. d.), w sedło między d-ł oniemiała półgłoska. Natomiast w czeskiem i polskiem oba te słowa, i na ‘wieś’, i na ‘siodło końskie’, mają to samo brzmienie: u Czechów sedlo, a u nas siodło; różnice dalszych postaci dla obu znaczeń były zbyt drobne (drugi przypadek liczby mn.: siódł i siodeł; zdrobniałe: siodłko i siodełko), nie dziw więc, że sedło-siodło w znaczeniu ‘wieś’, niegdyś ogólne w całej zachodniej Słowiańszczyźnie, wyszło z używania. Ale dla tego pierwotnego siodło = ‘wieś’ były nazwy miejscowe rodzaju nijakiego, i dopiero od 16. wieku poprzechodziły na męskie, np. Rypin, od 16. wieku, zamiast dawniejszego Rypino (domyślne: siodło), i tak w setkach nazw. Znaczyło siodło ‘siedzibę, domostwo’, stąd siedlić ‘mieszkać’ (por. bydlić od bydło), osiedlić się, usiedlić, ‘zbudować’ (w 14. wieku); siedlisko, ‘miejsce po domostwie’, dawniej siedliszcze (niem. Zedlitz); w biblji dosyć dowolnie: »na siedlisko« (»plac«, Leopolita), »po siedliskach« (»po polach«, Leopolita). Przysiodłki, ułatwione w wymowie na przysiółki, przyczyniły się także do przyswojenia i zupełnego spolszczenia ruskiego seła (białoruskie sieło).
siostra, ze wsuniętem t, jak w niem. Schwester, lit. bez niego: sesuo, drugi przypadek sesers (i my niegdyś tak odmieniali, jak mać, macierze), ind. svasar-, łac. soror z *svesor, i t. d. Odnoszą nazwę do zaimka swój, niby złożenie z jakiemś prastarem sar, ‘żona’ (?). Urobienia dalsze: siostrzeniec, dawniej siestrzeniec, siestrzenica, siestrzanka, wszystko od siestrzan (= lit. seserēnas); prus. swestro, dla ‘siostry’, na pożyczkę niemiecką zupełnie zakrawa. U wszystkich Słowian tak samo, sestra.
siposz, ‘piszczek’, od węg. sipos, o tem samem znaczeniu, z zachowaną końcówką węgierską -osz; przejęte, jak i dobosz, od węgierskiej Batorego piechoty. Obce zupełnie naszemu rzadkiemu sip-, o ‘chrypce’: sipieć, sipkość, siplawy, co u innych Słowian częste: cerk. osi(p)nąti, ‘ochrypieć’, sipota, ‘chrypka’, serb. sipati i sipnja, o ‘astmie’ (u nich sipiti i o ‘mżeniu, siąpieniu’); ale czes. sipieti, to rus. szipieť, ‘syczeć’.
sito do przesiewania, sitko; prasłowo; lit. sietas, ‘sito’, prus. siduko (czy nie z naszego sitka?); pień si-, p. siać i *sieć; sitarz, »wąs sitarski«, ‘zawiesisty’, w 16. wieku; sitko w 17. wieku i nazwa gry (»zamieniają miejsca, grając sitko«), szczególnie dziecięcej, przenośnie tylko o dorosłych.
sitowie, zbiorowe do dawnego sit, sicie, roślina ‘iuncus’; nazwane od ‘wiązania’, bo sitem i łączem najpierw wiązano (por. łac. iuncus od iungere, ‘łączyć’); p. sidło i *sieć. Częste w nazwach miejscowych, jak Sitno (niem. Ziethen).
siwy, siwieć, osiwiał; siwieć i siwosz, siwizna, siwawy; siwarnik, nazwa ptaszka na Podhalu; prasłowiańskie, od pnia si-, p. siny; lit. szywas (o koniu, zającu), prus. siwas; tak samo u wszystkich Słowian. Por. *sieć.
