strzepieti, ‘troszczyć się’, strzep, ‘strzęp, kutas’, jak u nas. Oboczne z u, p. strup, ‘to, co pokrywa, zasłania’.
strzmić, p. strzemię.
strzyc, strzygę; »ostrzyżki sukna«; postrzygacz, postrzygalnia; prasłowo; w cerk. i z wokalizacją oi = ě: strěg i postrěszti, ‘postrzyc’; brak w lit., chyba prus. strigli, ‘bodiaki’(?); niem. streichen (anglosas. strican), Streich, Strich (p. strych), łacińskie stringere. W strzyc, strząc i strugać trojaka oboczność jednego pnia (nord. striuka, od pnia z eu, znaczy streichen, co od pnia z ei); por. cośmy zaznaczyli pod stru-na; nietrafnie rozróżniają jakieś dwojakie łac. stringo: ‘ściskam’, i ‘dobywam’.
strzyga, strzyg i strzygoń, ‘wampir’, tylko u zachodnich Słowian (u nas, Słowaków i Słowieńców), z łac. striga, a to z grec. stri(n)ks, ‘sowa’, bo w postaci sowiej czarownica się ukazywała przy »działaniu«. Pożyczka ze wczesnego średniowiecza jeszcze. Postaci w rodzaju męskim są naszym nabytkiem.
strzykać, dawniej i strzekać, strzykawka; i z samem r: strykać, strukać, a bez s-: trukać (u Morsztyna r. 1620 »chrościele strzykały«, a »żóraw strukał«); stri- i stru- mieniają się więc; por. strzyc.
strzyż, strzyżyk, nazwa ptaszka, w 15. i 16. wieku stale strzeż i strzeżyk: ta sama różnica u innych Słowian: cerk., serb., rus. striż, łuż. sćeż, słowień. strezicz i strżek, czes. strzízlík i strzíżek; urobione przyrostkiem -ż od pnia strei-, stroi-, o głosie lub ruchu.
*stud, ‘zimno’; studzić, z wielu złożeniami; studnia (i u innych narodów od ‘zimnej wody’ przezywana, np. lit. szałtinis, ‘studnia’, od szałtas, ‘zimny’), drugi przyp. liczby mn. studzien (w biblji studnia ‘źródło’ i ‘studnia’, ‘fons’ i ‘cisterna’), studzienka od niej, ale do studzien(iec): studzionka, r. 1500, studzieniec, ‘galareta’. Ze złożeń wyróżnia się ostudzić, t. j. ‘gusłami miłość odwrócić’, to samo co ostroczyć (p. stroka). Z wokalizacją y (t.j. ū): czasownik stynąć (d przed n »wypada«), a z wprowadzonem na nowo d: stydnąć (ogólne jeszcze w 16. w.), co odmieniliśmy w stygnąć od 18. wieku, i to przeprowadziliśmy: ostygły, zastygł, zamiast dawnego ostydły; na Rusi do zastynuť dorobiono nowe zastyť i zastywať, tak jak zastrjať do zastrjanuť (p. strząc). Słowo prasłowiańskie, bez dalszych odpowiedników, przeniesiono, już w prasłowiańskiem, na uczucia moralne (tak jak marznąć, mróz, na mierzić), u nas tylko z y, wstyd (p.), u innych Słowian i z u: cerk. czesk. stud i ‘srom’. Od stud-, nazwy zimowych miesięcy u innych Słowian, np. serb. studeni, ‘listopad’.
student, ludowe i skubent; studować, tak zawsze w 16. wieku, dziś studjować (u ludu i sztudirować, z niem.); studjum; z lac. studere; grec. spudaios, to samo co student, mieliśmy wyżej pod spąd. Pomijamy urobienia: studenterja, studentka, itd., jako nowe nabytki.
stuk, stukać, stuknąć, stukot; prasłowiańskie, cerk. i rusk.; oznaczało pierwotnie wszelaki ‘głos’ (jako oboczne do stęk, p.); ograniczone u nas i na Rusi do ‘głośnego uderzania, pukania’.
stuła, ‘przepaska księża’; ze zwykłem u wyrazów obcych przejściem o w ó, u, z łac. stola, od średniowiecza (dlatego ł); »obleczon stołą lnianą«, biblja, stoła r. 1510.
