zaszargany (o ubiorze), szarganiec, ‘oberwaniec’, wszystko dopiero od 17. wieku; por. szarpać; rus. szurga, ‘zamieć’, nasze szurgot: wymiana samogłosek jak w turkot i tarkot, burczeć i barczeć, purchawka i parchawka, itd.
szargarz, szargant, szargart, ‘oprawca, kat’; z niem. Scherge, czes. szerha, ‘siepacz’, właściwie ‘dowódca Schar, t.j. szeregu, hufu’. Por. sergiel.
szarlatan, postać słowa francuska, charlatan, zamiast dawnej ciarlatan, ‘kuglarz’, włos. ciarlatano, od ciarlare, ciarla, ‘paplanie’.
szarłat, szkarłat, szkarłatny (postać z k młodsza), z łac. scarlatum, niem. Scharlach z Scharlat; ma być wschodniego pochodzenia.
szarłooki, ‘zezowaty’, przestarzałe; p. szar(?).
szarpać, szarpnąć, szarpanina; szarpak, ‘nóż’, szarpacz, ‘siepacz’; szarpko; por. rus. szarkat’, szarknuť, ‘machnąć, szarpnąć nogami’; u Słowaków tak samo; szargnąć, szargać, szarpać, to samo, jak i szurgać (nogami): pień o zmiennym wyglądzie, co przy podobnych słowach nierzadkie. Por. szurpaty.
szarstuch, w 15. i 16. wieku, ‘płachta, chusta lniana’; gubi się już w drugiej połowie 16. wieku; z niem. Schurztuch, ‘płachta’. Por. szorc.
szarszun, ‘miecz’, w 16. wieku ogólne (Rej i i.), rychło zapomniane; czes. szarszoun od szarszowati, ‘palić z działa’, bo szarszoun i nazwa ‘działa, bomby’(?).
szart, w 15. wieku, ‘grosz’, z czes. szart z niem. Scherf, co najrozmaiciej wykładają (z łac. i i.).
szarwark, ‘pańszczyzna’; ludowe rozpodobnione: salwark; z niem. Scharwerk, ‘robota pańszczyźniana’ (Schar, ‘tłum’, i ‘praca niewolnicza’).
szary, szarawy, szarzeć; szaruga (to samo co szarga, p.); szarza (‘barwa szara’); szarak i szaras (tak odziany musi ustąpić »pozłocistemu«, u Reja) albo szaraczek (»szlachta szaraczkowa«); szarapatka (znaczy to samo; dziś u Hucułów tyle co ‘surdutowiec’), odmieniane w 18. wieku w szerepetka, szeromyżnik (ruskie, nic nie ma spólnego z »szaremi myszami«!); szarzyzna, wyszarzany, »szarzać ubranie«; to samo co siary w siarka, szarak = sierak; tylko u Słowian zachodnich (czes. dawne szierý), gdy na Południu i Wschodzie wyłącznie siery panuje: cerk. sěr, rus. sieryj, słowień. ser, ‘blondyn’, serb. sierak, ‘zmierzch’. Pień ten sam co w siara, siwy, szady. W słowniczku 1500 r. trzykrotnie szara; zamiast zwykłej siary (‘zsiadłe mleko’, albo i ‘kapalica’)?
szarża, od drugiej połowy 17. wieku, ‘ranga wojskowa’, z franc. charge; później i w znaczeniu ‘ataku’, szarżować; franc. z włoskiego carica, ‘ciężar’, łac. carrus. Ale szarsza, ‘tkanina’, z franc. serge, niem. Sarsche, z łac. sericus.
szast, szastać się, szasnąć, od 16. wieku, obok szustać (nogami, batem); »szastka, w którą masz szastać abo krzykać jak chróściel«, r. 1584; por. rus. szustryj, ‘zwinny’.
szaszek, szaszkować, ‘błaznować’, czes. szaszek, szaszkowati; u nas przeważnie o psach: »nie podejmuj się, szaszku, pola legawego«; zdrobniałe to od szachów może, bo błazen nosił się w szatach różnej barwy, szachownicy, ale są i inne czeskie száchy (‘sitowie’; ‘szyszka’).
szaszor, saszor, ‘orzeł dziecinny,
