szczoch (u Potockiego); »szczyna albo mokrz«, r. 1500; szczak, ‘nocnik’; szczać, ‘mokrzyć, pikać’, r. 1500; prasłowo; cerk. sĭcati, sĭczą (u nas zrównano: szczać wedle szczę, na Rusi odwrotnie: scu wedle scať; czes. scáti, sztiju lub sztim); częstotliwe sikać, usikać się, p. sik, co się z sykiem plącze; niem. dziś seichen, w temże znaczeniu, obok seihen, dawne sīgan, ‘kapać’; brak w lit.; ind. sinczati, awest. hinczaiti, ‘wylewa’, grec. ikmas, ‘wilgoć’, łac. siat, ‘moczy’.
szczodry; szczodry wieczór (przed Nowym Rokiem lub Trzema Królami), dla darów, jakiemi szczodraków (‘kolędników’) z ich kolędami (małorus. szczedriwkami) raczono; średniowieczne Largum Sero (traktat Czecha Holeszowskiego o tem z 1400 r.); szczodroba (16. wiek), szczodrobliwy. Prasłowiańskie; cerk. sztedr, sztedriti, czes. sztiedrý, ‘miłosierny’, rus. szczedryj; przyrostek -r do sked-, skod-.
szczoka, w 17. wieku, ruskie, zamiast szczeka: »z oślej szczoki«, »mając szczokę rzadką« (‘bezzębą’).
szczotka (i nazwa rośliny: koląca szczotka, ‘łopuch’), p. szczeć.
szczubiel, szczuka, szczupak, nazwa jednej ryby, ale szczubiel, szczublęta, tylko o młodych się używa; prasłowiańskie jest tylko szczuka: na Bałkanie, Rusi, nawet załab. szczuka, łuż. szciuka, czes. sztika; tylko w dolno-łużyckiem szcipel, jak u nas szczup(i)el; u Stanka, w słowniczku z r. 1500, tylko szczuka; szczupak zjawia się w 18. wieku; szczuka z *szczup-ka, p. szczupły(?).
szczuć, szczwać, szczwacz, szczwany; prasłowiańskie; słowień. szczuti, czes. sztwáti, sztwu, ‘szczuję’, łuż. szczuwaś.
szczudło, ‘podpora, kula’; później szczudła, do chodzenia na nich, czes. sztidla i sztihla; przyrostek -dło do szczu-; stąd i szczudłek, niby ‘kijek’, drugi przyp. szczudłka, z czego szczutka, a do tego dorobiliśmy w 18. wieku nowe: szczutek.
szczupak, p. szczubiel.
szczupły, szczupleć, szczuplić, szczupłość, szczuplutki; czes. sztiplý i czíplý; od szczu- (p. szczury) z przyrostkiem -p: szczup- (o ‘cienkim, wydłużonym pysku’), a do tego -ł.
szczury, ‘szczupły’, szczurość, ‘chudość’; praszczur, o ‘prawnuku’ (i ‘pradziadzie’, na to zawsze jeden wyraz, p. pra-), praszczurzęta i plaszczurzęta; cerk. prasztur i praszturę, ‘prawnuk’, rus. praszczur, ‘prapradziad’. Stąd dalej nazwa zwierzątek, u nas szczur, szczurek, »myszy, szczurków pełno«; »szczurzyć oczy (uszy)«; u innych Słowian nazwa to ‘świerszczów’, ‘skorpjonów’: cerk. sztur, ‘świerszcz’, sztir, ‘skorpjon’, słowień. szczurek, szurek, cziricz, szcziriczek, sztir, czes. sztír, ‘niedźwiadek’ i ‘skorpjon’. Pień ten sam co w sku-bać (p.), lit. skutu, ‘golę’, skutos, ‘opiłki’, łotew. sku-t, skuwu, ‘golić’.
szczygieł, nazwa ptaszka; pożyczyli ją od nas śląscy Niemcy w 15. i 16. wieku, Stieglitz, por. nazwę miejscową Steglitz pod Berlinem; nazwa ptaszka od pnia skig-, od tego samego co i w nazwie czyż, czyżyk (z kig-), co Niemcy również od nas przejęli, Zeisig; (s)kig- od głosu (szczegot itp.).
szczykać, p. szczypać.
szczypać, częstotliwe od pnia szczĭp- w czasowniku szcznąć (z *szczpnąć); w szcznąć wstawiono k: szczknąć, uszczknąć; do szczypać: szczypta i szczypka, szczypawka,
