i złoto’, szejdownik, szejdarz, z niem. scheiden, Scheider; p. serwaser.
szeląg, szelążek, szelężny; szelężnik, nazwa rośliny; prasłowiańska pożyczka z goc. scillings, niem. Schilling. Postaci słowa najrozmaitsze: cerk. skŭlędź, sklędź, klędź, i sztĭlęg, rus. dawne stelag i sztlag; nasze szeląg powędrowało na Ruś i do Litwy. Niemieckie słowo wywodzą najróżniej, od Schild, niby ‘mała tarcza’, t. j. ‘blaszka noszona jako ozdoba’, od pnia skel-, ‘łupać’, i t. d.
szelest, szeleścić, szelesnąć, i t. d., o ‘szmerze (liści)’; tak samo w rus., gdzie są postaci i z r, szoroch, i szołoch, o takimże ‘szmerze’.
szelina, ‘krzaki, gąszcz’, ogólne w 16. i 17. wieku, oboczne do chał-, p. chałupa.
szelka, p. szla.
szelma, szelmować, szelmo(w)stwo, z niem. Schelm (jest nawet szelmsztuk, u Klonowica, z Schelmstück); bardzo u Słowian powszechne wyzwisko, szelem u Słowieńców; zresztą w czes. i u nas szelma, a od nas na całą Ruś. Niemieckie Schelm z dawnej nazwy ‘zarazy’, scelmo, scalmo.
szemrać, p. szmer.
szepc, nazwa ‘piwa wrocławskiego’, w 16. i 17. wieku, z niem. Schöps.
szeplenić, szeplunić; szepleć i szeplenie w 16. wieku, szepielak, szepietać, szepietliwy (mówiący s zamiast sz), szepiołka, »szapieli bóg« Żebrowskiego; szeptać, szepnąć, szept, szeptacz, podszeptywać, i t. d.; szeptać i t. d. prasłowiańskie: cerk. szĭpŭt, szĭpŭtati, ‘szeptać’, serb. szapat, szaptati, rus. szopot, szeptať, czes. szept, szeptati i szeplati; właściwa odmiana u nas byłaby: *szpet, szeptu (por. szmer). W szeplenić do szepl- przyrostek -en, -un, por. blazgonić (p. bluzgać). Z szĭp- por. starorus. chupsti sę, ‘chełpić się’, od chup-, ‘wołać’.
szepszelink, szepszeląg, szepszczelnik r. 1598, z niem. Schöppen-schilling, ‘pamiętne dla przysiężników’ w sądzie ławniczym miejskim.
szereg, szeregowy, szeregowiec; w 17. wieku (zwłaszcza na Litwie) z mylnem ę, stąd rus. szerenga; od węgierskiej Batorego piechoty, z węg. sereg (s wymawia się jak sz).
szerm, szermować, szermierz, szermierski, i t. d., dawniej szyrm (»prostym szyrmem«, ‘prostą sztuką’), z niem. schirmen, »wyprawiać paraty« (w fechtowaniu); szermierz (‘fechtmistrz’) dziś tylko ‘bojownik’, a szerm, ‘sposób’, ‘raz, cięcie’, zupełnie zaginęło.
szeroki, szerszy, szerzyć i rozszerzyć; dawniej szyroki, szyrszy; szerz, szerza, szerzyzna; szerzynka, ‘chustka’, dziś już zapomniane; obszerny itd.; tu nie należy obszar, p. Dodatek. Prasłowiańskie; cerk. sziriti, szirok, i tak u wszystkich Słowian. Szyroki (por. wysoki) od sziru, a to z szczyrym, szczerym, to samo (to z skir-, a tamto z obocznego chir-); co Czech »szczyrem (lub czyrem) polem« zowie, Ruś zowie czystem; goc. skeirs, niem. schier, ‘czysty, jasny’; Skiri i Hiri, nazwa szczepu w 1. wieku po Chr., jedno słowo! Pień skei-; p. cedzić, czysty, szczyt.
szerszeń, dawniej szyrszeń, ale i sirszeń (np. u Falimirza 1534 r.; i u innych Słowian s-, nie sz-), a są i odmienne postaci: sierszon, sierszula; cerk. srszeń, srsza, strszeń, strszeł, serb. s(t)rszlen; prasłowo;
