nawiść, dziś już nieużywane, tylko w przeczeniu: nienawidzieć, nienawiść, nienawistny; przeciwnie: zawidzieć (‘patrzyć »z zadu«, z podełba’), zawiść; oczywisty, dawniej skrócone oczwisty, u innych Słowian oczywěst (u Czechów i Słowaków jak u nas); złożone: widnokrąg (nie widokrąg). Prasłowo; cerk. widěti, wiżdą, widiszi, widati, wid, nenawiděti, nenawist’, zawiděti, zawist’, zawidiw, zawistliw, itd. Lit. weizdēti, weiżdżiu, ‘widzę’, iszwysti, ‘ujrzeć’, pawydēti, ‘zawidzieć’ (‘zazdrościć’), weidas, ‘wid’; prus. widai, ‘widział’, ainawidai, ‘jednego widu’ (‘równy’), weidulis, ‘oko (gałka)’; ind. windati, ‘znachodzi’; grec. eidon, ‘widziałem’, a-eidelos, ‘niewidzialny’, eidomai, ‘zjawiam się’; łac. video, vidēre, ‘widzieć’; goc. witan, ‘uważać’, fairweitjan, ‘baczyć’. P. wiedzieć.
wiece (to), od 14. do 17. wieku, w 19. wieku mylnie (ten) wiec; wiecowy, wiecować, ‘radzić’; prasłowo; cerk. wěszte, rus. wiecze, ‘rada, zgromadzenie ludowe’; od nieocalałego czasownika *wietati, ‘mówić’ (staroczes. wiece, i wece, z ě i z e, ‘mówił’), prus. waitiat, ‘mówić’. U nas słowo zamarło; jest jeszcze tylko wietnica, ‘ratusz’, od 14. do 16. wieku (wietnicy, ‘słudzy’, w 10. wieku u Słowian nadłabskich; u załabskich nazwa do 17. wieku dotrwała), i złożenie z ob-, po którem w- nagłosowe ginie: obiecać, obiata, ‘ofiara’ (‘co się bogom »narzeka«, ślubuje’), i obieta, bez przegłosu (por. powiedać, śmietana, wierę). U innych Słowian są liczne złożenia z wiet-: rus. otwieczat’, ‘odpowiadać’ (otwiet), zawiet, ‘testament (zapowiedź)’, sowiet, ‘rada’, witij, ‘mówca’ (z małoruskiem i zamiast ie, cerk. wětij), nawiet, ‘oszczerstwo (narzek)’. W psałterzu obiata i obieta obok siebie, obietnica znaczy i ‘ofiarę’, i ‘ślub’: »aby obiotowali obiet(!)«, obiecować, ‘ślubować’; w biblji obiata, obiatny, obiatować, równie częste jak obieta itd. Zupełnie utraciliśmy inne prasłowo: wiec, ‘rzecz’, czes. wiec, łuż. wjec, cerk. nie z ě, jak czeskie, lecz z e, jak na Bałkanie (i Rusi): weszt’, bułg. weszt; rus. wieszcz, ‘rzecz’, cerkiewne; goc. waihts, niem. wiht, ‘rzecz’, dziś Wicht (Bösewicht, i o osobie), nichts, ‘nic’, z goc. ni-waiht. U Czechów wie (wě) i we nieraz się m eszają.
wiecha, wieszny; ‘pęk słomy’ (zawieszany na karczmie na piwo, gorzałkę; wieniec wisiał na wino; krzyż na miód); wiecheć, ‘pęk słomy’ (np. w butach), wiechtek, wiechetek (to samo); prasłowo; słowień. wěchet sěna, czes. wiecha i wiechet, łuż. wjecha, wjechć, rus. wiecha; od pnia wi-, p. wić. Przyrostek -cha, jak w strzecha. W staroczeskiem jest i męskie wiech.
wieczór, wieczorny, wieczerzać, wieczerza, wieczer(z)nik, podwieczorek, i skrócone we wczora(j), wczorajszy, wczorejszy (por. co do e cztery lub rzkomo); prasłowa; cerk. weczer, weczerja i wczera (z wĭk-), i tak u innych Słowian; lit. wakaras, ‘wieczór’, wakarinis, ‘wieczorny’; słowiańskie i litewskie przypominają wyraźnie łac. vesper, ‘wieczór (stąd nasz nieszpór, p.), i grec. hesperos, hesperinos, i niem. West, ‘zachód’, ale różnią się dalsze ich spółgłoski. Nasza wieczorynka (od »Litwy«) z ruska, zamiast wieczorek; wieczernica, ‘gwiazda wieczorna’.
Wiedeń, czes. Wídeń, skrócone z Vindobona (Białogród), jak w niem. Wieden (nazwa części miasta i rzecz-
