Strona:PL Arystoteles - Poetyka.pdf/4

Ta strona została uwierzytelniona.

przestawione, inne zupełnie są opuszczone, jakto i o innych pismach Arystotelesa powiedzieć można.
W tłómaczeniu niniejszém trzymałem się głównie tekstu i komentarza J. Vahlena, niezaprzeczenie najlepszego dzisiaj znawcy Poetyki. Za jego téż postępując wskazówkami, podaję naprzód pogląd na treść dziełka dla łatwiejszego zrozumienia tak szczegółów samych jak i przebiegu myśli. Uważne dopiéro przestudyowanie rzeczy z ciągłém odnoszeniem się do tego szkicu może dać jaśniejsze o całości wyobrażenie.


TREŚĆ POETYKI.

I. Arystoteles rozpoczyna rzecz zastanowieniem się nad istotą poezyi i jéj rodzajami; jestto wstęp obejmujący rozdziały 1—5. Wstęp ten dzieli się na dwie części: w piérwszéj mówi o podziale poezyi ze względu na naśladowanie, które za znamienną jéj cechę uważa, w drugiéj o źródłach jéj i powstaniu.
1. Pod względem naśladowania dzieli się poezya podług a) środków, b) rzeczy, c) sposobu.
Środki naśladowania trzy są: a) mowa (rytmiczna albo nie rytmiczna), b) ruchy rytmiczne, c) harmonia (melodya).
Mową samą naśladuje epopeja, a przez epopeję rozumié w tém miejscu Arystoteles: a) mimy i rozmowy Sokratyczne pisane prozą, b) poemata w hexametrach, trymetrach, dystychach i in., c) poemata w wiérszach mieszanych.
Rytmem, harmonią i mową naśladują dytyramby i nomy, używając w całości wszystkich trzech środków, tragedya zaś i komedya w niektórych tylko częściach.
Co do rzeczy naśladuje poezya albo charaktery szlachetniejsze albo pośledniejsze.
Co do sposobu, naśladować można albo opowiadając, albo wprowadzając osoby działające — a w piérwszym wypadku albo opowiadając samemu, albo wystawiając osoby opowiadające.
2. Źródła poezyi są dwa: a) wrodzony ludziom instynkt do