Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/56

Ta strona została skorygowana.

ZBIERA SIĘ liście począwszy od sierpnia, kłącze wcześnie na wiosnę lub w jesieni, w kilka lat po zasadzeniu. Liście suszy się w cieniu i w miejscu przewiewnym; kłącze przed suszeniem oczyścić z ziemi, następnie suszyć w piecu po chlebie lub w suszarni.
SKŁADNIKI: olejek lotny w rodzaju kamforowego (asaryna), gorzknik wyciągowy i żywica.
DZIAŁANIE czyszczące, nawymiotne, moczopędne, napotne, czerwiogubne; wąchanie sproszkowanych liści podrażnia błonę śluzową nosa i wywołuje kichanie.
UŻYTEK z suszonych liści i kłączy. Stosuje się wewnętrznie przy zaflegmieniu płuc, żółtaczce, osłabieniu żołądka i nerek. Korzeń dawano swego czasu na wymioty, dopóki nie znano ipekakuany. Dodaje się do tabaki, jako wywołujący kichanie. Kopytnik odgotowany kilkakrotnie w wodzie, a potem namoczony w winie, używany był dawniej jako środek moczopędny i napotny. Wysuszony i utłuczony na proszek, zadawany jest koniom i bydłu na przeczyszczenie.
Według dra Walsera kopytnik działa pobudzająco na narządy podbrzusza; zalecany jest na przyśpieszenie odpływów miesięcznych, żółtaczkę i nieżyt (katar) żołądka oraz hemoroidy. Zażywać przez pewien czas co rano suszone i utłuczone na proszek kłącze (5 gr proszku na szklankę mleka).
CENA: 100 kg ziela (Herba Asarae) 50—90 zł.

19. ASPERULA ODORATA L.
Marzanka wonna czyli barwica wonna.
(RubiaceaeMarzannowate).

B. — Roślina o brunatnych, długich rozłogach, z których wyrastają pojedyncze, czołgające się, czworokanciaste łodygi, bardzo słabo rozgałęzione. Liście całobrzegie,