Strona:PL Istrati - Żagiew i zgliszcza.djvu/225

możnaby drogą ewolucji dojść do pewnego zrównania wszystkich.
 Dzisiaj robotnik rosyjski uświadomiony, stanowiący istotną żywą siłę wszelkich instytucyj i przedsiębiorstw, z ochotą będzie ciężko pracować, — nie protestuje przeciw temu, iż specjaliści-technicy żyją w takich warunkach, o jakich on sam nawet marzyć nie może. A to dlatego, że robotnik czuje się w tym kraju panem. Z dumą mówi: „nasza fabryka“, „nasza produkcja“. Otóż trzeba, aby taksamo czuli i myśleli wszyscy pracownicy bez wyjątku; trzeba, aby taki sposób myślenia odpowiadał coraz bardziej rzeczywistości.
 We wszystkich warstwach społeczeństwa rosyjskiego obyczaje uległy głębokiemu przewrotowi. Dawny rząd nie uznawał ani małżeństw cywilnych, ani rozwodów, ani praw kobiety i dziecka; spędzenie płodu traktowane było jako zbrodnia. Wszystkie te tradycyjne fundamenty życia rodzinnego runęły i jakoś to Rosji zbytnio nie zaszkodziło. Małżeństwo stało się zwykłą formalnością rejestracyjną, nie wymagającą nawet pięciu minut czasu: wystarczy złożenie odpowiedniej deklaracji przez oboje małżonków, którzy odtąd mają prawo używać obydwu złączonych nazwisk albo jednego z nich, wedle wolnego wyboru. Małżeństwo niezarejestrowane ma legalnie to samo znaczenie i daje obu stronom te same prawa, co małżeństwo zarejestrowane. Rozwód jest rzeczą jeszcze bardziej prostą: wystarczy żądanie którejkolwiek ze stron aby został bezzwłocznie zarejestrowany. Dochodzenie ojcostwa jest dozwolone, w interesie matki i dziecka. W wypadkach wątpliwych może sąd cię-