Strona:PL Istrati - Żagiew i zgliszcza.djvu/326

Najpowszechniej praktykowane są nielegalne podatki i przymusowe pożyczki.
 Autor niniejszego dzieła żył dłuższy czas w pewnym artelu rolniczym, cieszącym się zresztą wyjątkowemi względami, w ważnem centrum południowej Rosji, gdzie zatem władze lokalne były przez Moskwę ostro kontrolowane. Otóż nawet w tych warunkach nielegalne podatki sypały się tak gęsto, że żadne przedsiębiorstwo czy to rolnicze, czy jakiekolwiek inne, poprostu istnieć nie mogło; najlżejszy protest czy choćby odwołanie się do prawa, pociągnęłoby za sobą niechybnie aresztowanie a w danym razie i więzienie. Przeciętny „obywatel“ rosyjski nie ma poprostu żadnej absolutnie możności dochodzić swych słusznych praw, chyba, że jakiś zupełnie wyjątkowy zbieg okoliczności przyczyni się do wyjawienia jakiegoś specjalnie skandalicznego wypadku, którym zainteresuje się jakiś wybitny komunista, nadając całej sprawie dostateczny rozgłos. Ale cóż znaczą takie sporadyczne wystąpienia wobec tego morza nieprawości i nadużyć? „Podatki nielegalne nakłada się w dalszym ciągu...“ Dużo się mówiło i pisało o nadzwyczaj wielkiej liczbie podatków i rozmaitych taks nakładanych na chłopa...“ zapewne, dziś niema już tych całych tuzinów podatków jak to było w zeszłym roku, — ale jeszcze bardzo daleko do tego, aby to zło zostało doszczętnie wytępione“. („Prawda“, 3 marzec 1926). W prasie pojawiały się niejednokrotnie podobne oficjalne oświadczenia — zwłaszcza Rykowa — potępiające nielegalne nakładanie dodatków do legalnych podatków, — ale wszystko to było grochem o ścianę. Z centrów