związani ze stowarzyszeniem, wiedli życie wspólne w tém wszystkiém, co się odnosiło do modlitw, służby Bożej i pożywienia; po obiedzie prowadzono zwykle rozprawy naukowe, które częstokroć bywały bodźcem do wydawania owych dzieł znakomitych, stanowiących chwałę i zaszczyt franc. oratorjanów. Wielu z nich zajmowało się słuchaniem spowiedzi i nauczaniem wiernych, za pozwoleniem, albo też na żądanie właściwych proboszczów. Kiedy stowarzyszenie bullą Pawła V z 10 Maja 1613 r. zostało zatwierdzone, poczęło się tak szybko szerzyć po całej Francji, że już za życia założyciela było 50 oratorjańskich domów, a później prawie nie było większego miasta, w którémby taki dom się nie znajdował. Berulle bywał niekiedy używany za dyplomatę, a mianowicie w sprawie nieporozumień między Marją Medici i jej synem Ludwikiem XIII. Urban VIII, w nagrodę usług okazanych Kościołowi, mianował B. kardynałem, 1627 r. We dwa lata później B., rażony apopleksją u ołtarza, zakończył życie 2 Paźdz. 1629 r. Bourgoíng i Gibieuf w 1644 i 1657 r. wydali dzieła Berulla ascetycznej i polemicznej treści. Najdokładniejszą bjografję B. napisał oratorjanin M. Tabaraud (w Paryżu, 2 t. 1817 r.). Houssaye, M. de Berulle et les carmelites en France, 1872. J. N.
Berzellai (hebr. Barsillai), zamożny galaadczyk z Rogelim, w pokol. Gad. Dawid, wywdzięczając mu się za gościnne przyjęcie, jakiego doznał podczas wojny z Absalonem, chciał go wziąść na dwór swój. Wymówił się od tego zaszczytu Berzellaï; polecił tylko królowi syna swego Chamaama, i tego Dawid wziął z sobą. II Reg. 17, 27. 19, 32—40. X. W. K.
Besançon (Vesontio, Visontio, Besuntium, Bisuntium, w średnich wiekach także Chrysopolis, u niemców Bisanz), arcybiskupstwo w południowo-wschodniej Francji, założone w III lub IV w. — B. było wówczas stolicą części Galji, zwanej Provincia Maxima Sequanorum. Granice tej prowincji stanowił Ren, Wogezy, Saona, Rodan i góry, oddzielające Recję i Szwajcarję. Zdaje się, że tak daleko rozciągała się i duchowna władza metropolity w Besançon. Avenche (Aventicum), które w VI w. miało biskupem annalistę Marjusza Awentyka, Bazylea, Nyon (Noiodunum) w Waadtlandzie, Yverdon (Ebrodunum, Ifferten) i Windisch (Vindonissa) występują na różnych soborach jako sufraganje Besançonu. Windisch, pomiędzy 533 a 561 r., oddzielił się od Besançon, a przyłączył do Konstancji. Stolica Avenche, do której dołączona była djecezja Yverdon, przeniesioną została do Lozanny, a ztamtąd później do Fryburga (w Szwajcarji); stolica Nyon przeszła do Belley. Fryburg, Belley i Bazylea zostawały pod metropolitą bezansońskim, dopóki rewolucja francuzka nie pozrywała dawnych stosunków. Djecezja Besançon liczyła 500 probostw i dzieliła się na 6 archidjakonatów, obejmowała hrabstwo wyższej Burgundji. R. 1742 djecezji część została odjęta, z powodu utworzenia nowego biskupstwa, z dawnego opactwa St Claude. Za to znów r. 1780 część djecezji bazylejskiej, w wyższej Alzacji, przyłączona została do Besançon. Na mocy konkordatu z 1801 r., metropolita z Besançon dostał za sufraganów następujących biskupów: z Autun, Dijon, Nancy, Metz i strasburgskiego. Konkordat z 1817 r. ze związku tego wyłączył Autun i Dijon, a włączył za to Verdun, St Dié i Belley. Djecezja B. rozciąga się obecnie na dwa departamenty: Doubs i górnej Saony. Podług spisu z 1863 r. liczyła 5 probostw pierwszej klassy, 50 drugiej, 728 sukursalji i 129 etatowych wikarjatów; wiernych 613,463. Djecezja dzieli się na 7 archi-
