Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 256.jpeg

246

Chełmskie biskupstwo o. ł.

przyszłą żonę Zygm. Aug. i tę przywiózł z Wiednia: to mu zrobiło wstęp na stolicę prymasowską r. 1559. Dla kapituły chełmskiej wyjednał u króla kościół parafjalny drohobycki i wieś Dobrowlany; um. 1562. 18) Mikołaj III Wolski, h. Półkozic, z prepozyta płockiego od r. 1565 bp włocł., um. 1570. 19) Wojciech Sobiejuski ze Starozrzebic, h. Dołęga, z archid. krakow. bp ch. Zarzuca mu Piechowski, że w Skierbiszewie pozwolił żydom pędzić wódkę i tym sposobem do dóbr bpich żydów sprowadził, których dopiero Szembek wydalił. Dziesięciny stołu biskupiego odstąpił kapitule, r. 1577 przeszedł na stolicę przemyską; um. r. 1581. Po nim Rzepnicki kładzie Jana Zaborowskiego, h. Rawicz, który z urzędnika kancelarji królewskiej przeszedł do zakonu dominikanów w Krakowie i został księdzem. Tę pokorę podziwiając kr. Stefan, nominował go bpem ch., ale r. 1577 umarł przed nadesłaniem prekonizacji. 20) Adam Pilchowski, h. Rogala, proboszcz koleg. warsz. i referendarz królewski, następnie bp ch., kanonikom swojej katedry przyczynił dochodów i przywilejów; um. 1585. Po nim Stanisław Ossowski, h. Gryff, z kanonika krak. i prałata gniezn., oraz referendarza królew. wyniesiony na bpa ch., um. r. 1586 nim bulle z Rzymu nadeszły. 21) Wawrzyniec Goślicki, h. Grzymała; wyuczony w akademji krak. i padewskiej, dał się wcześnie poznać jako pisarz dzieł uczonych. Wydał książkę De optimo senatore (Venet. 1568), potém inną De optimo cive, gdzie kreśli obraz męża cnotliwego, miłującego ojczyznę. Wróciwszy do kraju, otrzymał najprzód opactwo mogilskie, potém bpstwo kamienieckie, dalej chełmskie, z którego przeszedł r. 1591 na przemyskie, a um. na poznańskiem 1607. 22) Stanisław I Gomoliński, h. Jelita, z kanon. krakow. i schol. płock. bp kamieniecki, potém chełmski. W Krasnostawie zbudował dla bpów murowany pałac. W Sokalu kościół z cudownym obrazem N. M. P. oddał bernardynom 1599; w Janowie zaprowadził dominikanów i kościół im wymurował z klasztorem; w Nowym Zamościu kościół zbudowany przez Jana Zamojskiego, według woli fundatora, na kolegjatę obrócił r. 1600. On też, z Maciejowskim, imieniem Papieża zasiadał na synodzie w Brześciu Litewskim r. 1594, gdzie traktowano o unji obu Kościołów. Roku 1600 przeniesiony na stolicę łucką, umarł tam w cztery lata. Po nim miał być nominatem Paweł Wołucki, późniejszy bp włocławski, jak Bartoszewicz podaje. 23) Jerzy Zamojski, h. Jelita, archid. lubelski, kan. krak. i opat czerwiński, zostawszy bpem ch., zwiedził djecezję, poczém synod zwołał. Na nim polecił kapitule zebrać prawa i przywileje, aby złożyć je w archiwum; podzielił djecezję na 10 dekanatów, czego tu dotąd nie było, i nad każdym zrobił dziekanem jednego z członków kapituły; gdy zaś parafje nie miały nawet stałego rozgraniczenia, wyznaczył do tego czterech kanoników, którzy zarazem dokumenty, kościołów dotyczące, mieli zebrać w odpisach i złożyć w archiwum kapituły. Do założenia akademji w Zamościu był wielką pomocą Janowi Zamojskiemu, kanclerzowi państwa. Po tylu zasługach dla djecezji um. r. 1620. 24) Maciej II Łubieński, h. Pomian, z kanon. kilku katedr i proboszcza miechowskiego od r. 1620 bp ch. Tak tu, jak wszędzie, gorliwy i czynny. Katedrę w wojnach zniszczoną wyrestaurował i upiększył, kaplicę i wieżę do niej przybudował, probostwo grabowieckie do kapituły przyłączył na dystrybucje kanonikom, za upoważnieniem króla i Stolicy Apost. Zwiedził djecezję i odbył synod 1624 r. W nim powiada, że, z powodu ciężkich cza-