29 przeszło na popełnianiu długiego szeregu czynności, które, pod względem swej bezbożności i opłakanych swych skutków, nie mają sobie nic równego w rocznikach ludzkich bezprawiów“. Wprawdzie niektórzy angielscy historycy, jak Burnet, robią z Cranmera znakomitego, czcigodnego człowieka, ale historycy ci dowodzą tylko, jak dalece przesąd, namiętność stronnicza i nizkie ziemskie interesy mogą przytępić moralny sąd człowieka. (Marx). N.
Crasset Jan, jezuita, ur. w Dieppe 1618, † w Paryżu 1692 r., bardzo cenieny pisarz ascetyczny. Na język polski przełożone są jego nastąpujące dzieła: 1. (Methode d’oraison) Sposób nowy modlitw, albo medytacje chrześcjańskie, z rozkazu And. Załuskiego bpa krak. przetłumaczone, Krak. 1748; 2. (Considérations chrétiennes) Uwagi chrzescjańskie, albo rozmyślania krótkie na wszystkie dni roku, na wygnaniu w Dreznie przetłumaczone, część I—IV, Brunsberg 1707; drugi przekład p. t. Uwagi chrześc. na wszystkie dni całego roku, Kalisz 1767 5 v. in 8, Kraków 1801 4 v.; 3. (Entretiens de dévotion sur le S. Sacrement de l’Autel) Rozmowy o Najśw. Sakramencie (Warsz. 1735), przełożyła Aleksandra z Załuskich Lanckorońska; 4. (Preparation à la mort) Przygotowanie do śmierci... przez X. Wojciecha Tylkowskiego przetłum., Warsz. 1693, — drugi przekład p. t. Ćwiczenia pobożne dla przygotowania się do dobrej śmierci na każdy dzień, przez tydzień rozłożone, Kalisz 1763; 5. (La douce et sainte mort) Słodka i święta śmierć, Lwów 1740, ib. 1749, — kosztem ks. Szymona Wosińskiego przedruk, w Poznaniu 1751, przełożyła Elżbieta Potocka, siostra Anton. Mich. Potockiego, wojew. bełzkiego, ob. wyżej str. 297; 6. (Considerationes selectae) Uwagi, albo rozmyślania chrześć. nad celniejszemi wyrokami Ewangelji, Przemyśl 1765 2 t. in-8. Niektóre medytacje Crasseta na święta są przy dziele ks. Benisławskiego. Rozmyślania dla osób duchownych (wyd. Warszaw. 1859), część III (ib. 1860 r.). Wiele innych pism wylicza De Backer, Biblioth. Żywot C’a wydany został przy ostatniém jego dziele, p. t. La foi victorieuse de l’infidelité et du libertinage, Paris 1693, 2 t. w 4ch częściach. X. W. K.
Credo (Wierzę), tak się nazywają dwa Składy (ob.) wiary: apostolski i konstantynopolitański, gdyż oba zaczynają się od słowa Credo. Pierwszy odmawia się w pacierzu codziennym i w kanonicznych, drugi we Mszy Ś. Dziś, wedle obrządku rzymskiego, Credo we Mszy odmawia się, lub intonuje przez celebransa zaraz po Ewangelji, a jeśli jest kazanie, to po kazaniu, wedle rubryki Mszału, przepisu Caeremoniale Episc. i dekretu S. R. C. [1]). Śpiewanie credo po kazaniu jest stosowniejsze i dla tego że u Hebreów był zwyczaj po przeczytaniu wyjątku z Pisma ś. mieć mowę do ludu, i ś. Justyn M. w apologji mówi, że po Ewangelji miewano homilje, albo przemówienia, a credo rozpoczynało Mszę wiernych (Missa fidelium); credo więc po kazaniu byłoby niejaką pieczęcią i przytwierdzeniem nauki ewangelicznej. Jednakże indziej je odmawiają przed samą prefacją, indziej aż przed modlitwą pańską, stosownie do rytu. Poczęte śpiewem przez celebransa, powinno być kończone całkowicie przez śpiewające chóry, nie zaś przerwami z organem (Caerem. Ep. l. I c. 28) Podczas śpiewanego credo, na Incarnatus, celebrans, jeśli jest przy ołta-
- ↑ Wedle zaś naszego zwyczaju, w wielu jeszcze miejscach śpiewa się przed kazaniem, lubo mniej właściwie. Pb. Manuale Caerem. zwane misjonarskiém edit. II, t. 1 pag. 213.
