Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 174.jpeg

miała go w podejrzeniu co do czystości wiary. K. 1815 powołało go pruskie ministerjum do uniwersytetu wrocławskiego, gdzie um. r. 182 7, jako profesor i kanonik, poróżniwszy się i tu z władzą duchowną i świecką. Jego tłumaczenie Biblji z tekstu hebr.; niemiecki Brewjarz dla kanoniczek, zakonnic i każdego dobrego chrześcjanina (Deutsches Breuier etc. 4t.Augsb. 1 793, wyd. 8-me 1820,), i książka do nabożeństwa (Kath. Gebetbuch, Heilb. r. 1808, wyd. 7-me 1843) wielu doczekały się wydań. Felder w swym Gelehrten-und Schriftstellerlexicon der teutschen kath. Geistlichkeit, oprócz wiadomości bjograficznych o Dereserze, daje katalog jego pism. (Schrodl). X. K. W.
 Derogacja nazywa się częściowe uchylenie prawa, które następuje albo przez prawo pisane, albo przez zwyczaj. Jeżeli prawodawca chce, aby jairie prawo dotąd istniejące pozostało niem nadal, ale nie rozciągało się do pewnych przypadków, wtedy nowóm prawem czyni co do tych wypadków wyjątek, t. j. deroguje prawu dawnemu. Derogacja równie dobrze jest dokonaną prawem umyślnie w tym celu wydanśm, jak i prawem dotyczącem innego przedmiotu, ale tak określonem, że deroguje innemu prawu, już istniejącemu, czyli zmianę w niem pod pewnym względem zaprowadza. Zwyczaj długoletni i warunki prawem wymagane posiadający, może także derogację w prawo wprowadzić, chociażby przyczyna, dla którój prawo postanowiono, jeszcze istniała, a tembardziej, jeżeli przyczyna ta już upadła. W każdym razie derogacja wymaga władzy kompetentnej i nie może jej uczynić niższy, w prawie przez wyższego postanowionem, Ztąd synod prowincjonalny, djecezjalny i biskup prawami swemi nie mogą derogować prawom powszechnym Kościoła, przez Papieży i sobory ekumeniczne postanowionym. Zwyczaj, aby derogował prawu powszechnemu, lub djecezjalnemu, powinien mićć za sobą przynajmniej milczące i domyślne zezwolenie Papieża lub biskupa. Oprócz praw derogacyjnych, są jeszcze klauzule derogacyjne, clausulae derogatoriae. Używają ich Papieże często w reskryptach, wydawanych do pojedyńczych osób, a tak się zwyczajnemi stały, że opuszczenie ich stanowiłoby brak formy w reskrypcie używanej i mogłoby samego reskryptu ważność w wątpliwość podać. Zastrzeżenia takie, czyli klauzule, nie zwiększają łaski, jaką Papież reskryptem swym udziela, ale tylko zamiar Papieża oznaczają. Mają one bowiem na celu wykazać, że Papież chce, aby przepisy i rozporządzenia, przez niego lub kogo innego wydane, nie stały na przeszkodzie wykonaniu reskryptu, żeby zatem łaska, jaką udziela, rzeczywiście otrzymaną była, pomimo (non obstantibus) innych jakichbądź przepisów i rozporządzeń, którym przez to samo na ten raz deroguje. Klauzule takie są więcej lub mniej obszerne, stosownie do tego, jak więcej lub mniej sprzeciwiających się otrzymaniu łaski przepisów chce Papież na ten raz ubezwładnić. X. S.
 Dersław z Borzymowa, z domu Zborowskich, doktor prawa, magister teol., archidjakon krakowski, poseł na sobór bazylejski od Zbigniewa Oleśnickiego, biskupa, i kapit. krakowskiej. Załuski, bp kijowski, w bibljotece kapit. krak. widział rękopism jego listów, do Zbign. Oleśnickiego z synodu pisanych (z czasu od 14 36 do 143 9). Zostawił także wmanuskr. Ouaestiones philosophioae sive octo libri physicorum.
 Derwisz (z perskiego, wyraz ten znaczy ubogi), nazwa ascetów mahometańskich. Koran nie zaleca życia klasztornego, lecz poszanowanie, jakiem chrześcjanie otaczali swoich zakonników, nie uszło oka mahometan,