6. Papież, dla odróżnienia od poprzednich nazywany D. rzymskim, Św., współrodak (gentilis) św. Djonizego aleksandryjskiego (Euzeb. Hist. Eccl. 1. 7 c. 26), najprzód kapłan, potém biskup kościoła rzymskiego (ib. 7, 7). Na stolicę rzymską wstąpił „11 Kal. Augusti, Aemiliano et Basso consulib.“ (Katalog, ap. Anastas. Biblioth. Vitae Pont.), t. j. 22 Lipca 259 r. Datę śmierci tenże katalog naznacza „7 Kal. Januar., Claudio et Paterno cons.,“ t. j. 26 Grud. 269. Rządziłby więc Kościołem przez lat 10 mcy 5 dni 5; tymczasem wspomniany Katalog naznacza mu tylko lat 8 mcy 2 d. 4; Euzebjusz (1. 7 c. 30 ad fin.) zaś lat 9; śmierć zatem D. wypadłaby r. 267 v. 268 r. Djonizy aleksandryjski (ap. Eusebium VII 7) wysławia go jako eruditissimum planeque admirandum virum (męża bardzo uczonego i godnego uwielbienia), i do niego, jako kapłana rzymskiego, napisał czwarty swój list w kwestji chrztu heretyków. Dowodem jego gorliwości o utrzymanie wiary są Listy: 1) powszechny przeciw sabelljanom; 2) do Djonizego aleksandr. z upomnieniem o niewłaściwe wyrażenia względem Syna Bożego (cf. wyżej n. 1); 3) do wiernych w Cezarei kapadockiej, którzy podówczas wiele cierpieli z powodu napadu barbarzyńców; D. wraz z listem pełnym pociechy, posłał kilku członków kościoła rzymskiego, żeby wykupili chrześcjan ujętych w niewolę przez barbarzyńców (s. Basil. ep. 70 al. 220). Dwa ostatnie listy zupełnie zaginęły; pierwszego fragment przechowany zoitał przez św. Atanazego (de Decretis nic. synodi c. 26. De sentent. Dionys. c. 13). Z okazji błędnego wyrażenia Djonizego aleksandr. odprawił synod w Rzymie ok. r. 260, po którym właśnie pierwszy list napisał. X. W. K.
Djonizjusza ś. opactwo (St. Denys, Catolacum, Dionysiopolis, Fanum s. Dionysii) pod Paryżem należało do benedyktynów kongregacji św. Maura. Bogobojna niewiasta Catulla miała sprowadzić tu zwłoki św. D’a. oraz dwóch jego towarzyszów Rustyka i Eleutherjusza, i wznieść małą kapliczkę (Fortunat. Pict. Vita S. Dionys). Podług Mabillona osiedli tu benedyktyni w połowie VI w. R. 589 Lotar II uczynił na rzecz benedyktynów w St. Denys pierwszą donację, r. 627 Teodetrudis, szlachetna matrona, zapisała znaczne posiadłości „opatowi Dodonowi i jego braciom przy kościele św. D’a.“ Największemi dobrodziejstwami opatrzył ten klasztor król Dagobert, syn Lotara II. „Wzniósł on tu kościół wspanialszy od wszystkich innych kościołów we Francji i nieszczędził żadnych ku jego ozdobie wydatków; jego też staraniem sprowadzono marmurowe kolumny i ułożono z pięknych kamieni podłogę. Oprócz tego Dagobert ustanowił porządek śpiewania psalmów, podobny do śpiewu zaprowadzonego już przy kościele św. Marcina w Tours.“ Od Dagoberta, którego zwłoki były złożone w kościele St. Denys, datuje się zwyczaj chowania tu królów francuzkich. Z biegiem czasu coraz większe nadawano przywileje opactwu. Filip, bp z Beauvais, nazywa je czcigodną świątynią, opatrzoną w znaczne posiadłości, oraz wielkie przywileje, przez bogobojną szczodrobliwość królów i dobroczynność prałatów. Paweł Jovius porównywa je z mauzoleum Francji i z koroną monarchji. Po Dagobercie Pepin Mały zajął się powiększeniem kościoła, ukończoném 775 za Karola W. pod kierunkiem opata Fulrada. Słynny opat Suger (1140) odnowił nawę i wieże, wzniósł kilka kaplic i rozpoczął budowę przedniej części kościoła (capitium). Nad ostateczném jego przebudowaniem pracował opat Odo (1230); lecz doprowadził je do końca dopiero opat Mateusz
