Strona:PL Reymont-Ziemia obiecana. T. 1 429.jpg

teraz żył pełnią sił wszystkich, bo słychać było łoskot maszyn, świsty i sapania pociągów zwożących i wywożących, całą gammę olbrzymiej produkcyi, splatanej z wysiłków myśli i materyi ujarzmionej, jaka huczała w ogromnych gmachach fabrycznych.
 Dwie potęgi stały wobec siebie — człowiek umarły i żywa fabryka.
 Twórca i ujarzmiciel potęg przyrody został ich niewolnikiem, a z niewolnika łachmanem wyżętym do ostatniej kropli krwi przez te same potęgi.
 Knoll przyjechawszy w sobotę, jak zapowiadał Bucholc, zastał już trupa.
 Kazał zająć się pogrzebem jednemu ze swoich ludzi, a sam zanurzył się w pozostawionych interesach.
 W pałacu zapanowała atmosfera smutku.
 Całe piętro zajmowane przez nieboszczyka opustoszało zupełnie.
 Bucholcowa siedziała jak zwykle po dniach całych z pończochą w ręku, tylko częściej niż zwykle myliła się, gubiła oczka i pruła robotę i częściej zapadała w tępą zadumę i częściej patrzyła przez okno, a nawet chwilami jej wybladłe, zagasłe oczy napełniały się blaskiem łez i wtedy cicho przesuwała się przez puste pokoje, schodziła na dół i z trwogą i ze zdumieniem przyglądała się martwej twarzy męża — powracała jeszcze cichsza, jeszcze silniej onieprzytomniona samotnością i szukała pociechy i zapomnienia w modlitwach, powtarzanych za pokojówką, która jej czytywać musiała.
 W godzinach śniadań i obiadów, przez siłę długoletnich nawyknień, poprawiała tualetę i oczekiwała na męża — nie przychodził jednak; wracała do modlitw i pończochy, z trwogą nasłuchując ponurych lamentacyi,