Strona:Polska w r. 1811 i 1813 T.1.djvu/11

byte przez Bignona w długiej, prawie 20-letniej karjerze dyplomatycznej, obecnie poznał go jako pisarza, obrońcę haseł cesarstwa, najbardziej powołanego do napisania jego dziejów. Wybór okazał się najzupełniej trafnym. Bignon świetnie wywiązał się z powierzonej sobie misji, stwarzając kapitalne dzieło, mające pierwszorzędne zna czenie dla poznania epoki napoleońskiej p. t. „Histoire de France“. Od roku 1817 Bignon powraca do działalności politycznej. Wybrany do izby deputowanych z departamentu Eupre stał się jednym z najdzielniejszych szermierzy parlamentarnych. Na tem stanowisku pozostał wiernym stosunkom przyjaźni, zadzierzgniętym ongiś na ziemi polskiej; należał zawsze do najszczerszych i najwierniejszych jej przyjaciół, niejednokrotnie zabierając głos w obronie Polski, zarówno w publicystyce, jak w debatach parlamentarnych. Pobyt swój w Polsce i stosunki z działaczami polskimi Bignon postanowił opisać w specjalnej pracy. Kreśląc dzieło nietylko wywoływał w pamięci zdarzenia z przed kilkudziesięciu lat, których był świadkiem, ale posiłkował się też swemi depeszami, przesyłanemi ongiś z Warszawy. Tą drogą powstała kapitalna praca, oparta na pierwszorzędnym materjale historycznym, która wobec braku poważniejszych wydawnictw źródłowych do tej epoki, stała się tem cenniejszą, że została napisaną przez znakomitego męża stanu i niepospolitego obserwatora, a jednego z najwierniejszych przyjaciół Polski. Pamiętniki Bignona zostały ogłoszone drukiem przez Ernoufa dopiero w r. 1861 już po śmierci ich autora, zmarłego w r. 1841. Bignon nakreślił tutaj dzieje swoich dwukrotnych misji w Polsce w latach 1811 — 1813, przerwanych w r. 1812 na pół roku, wskutek wyjazdu na Litwę w charakterze komisarza cesarskiego. Obdarzony wielką spostrzegawczością, sporym zasobem wiedzy i doświadczenia politycznego, dał w swoich wspomnieniach ciekawy obraz stosunków, panujących w Księstwie, starannie analizując stan ekonomiczny,