Strona:Rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica Houtt.) – roślina użytkowana kulinarnie w Puszczy Białowieskiej.pdf/4

Ta strona została przepisana.

ramabarbar” jest znacznie smaczniejszy niż ogrodowy (Szumarski T., inf. ustna). W sąsiednich wsiach w Puszczy Białowieskiej roślina nie jest znana.
W Hajnówce roślina nazywana jest „bambusem”. Nieliczni mieszkańcy Hajnówki jadają młode pędy na surowo. Nie wiedzą od kiedy roślina jest jadana i skąd wzięła się wiedza o przydatności tej rośliny do jedzenia (Kiersnowski Z., inf. ustna).

Dyskusja
Sposoby pokarmowego użytkowania roślin nieodłącznie są związane z całością tradycji kulinarnych. Można przypuszczać, że najczęściej „odkrycie” właściwości pokarmowych roślin zachodzi w sytuacji „wyższej konieczności”, czyli następuje w okresach głodu lub w nowych miejscach zamieszkania w których nie ma innych sposobów na zdobycie produktów żywnościowych pochodzących z uprawy i hodowli. Sposoby użytkowania tej samej rośliny na Sachalinie i Wyspach Kurylskich zasadniczo różnią się od sposobów jej użytkowania w Japonii, Chinach i Korei. Obecni mieszkańcy Sachalinu i wysp Kurylskich są Rosjanami. W kuchni rosyjskiej „barszcze”, czyli kwaśne zupy i kisiele są ważnymi składnikami tradycyjnej kuchni. Preparuje się je z dostępnych produktów. Użytkowanie rdestowca przez współczesnych mieszkańców Sachalinu i Wysp Kurylskich jest „sposobem na oswojenie” nowego miejsca jako ojczyzny. Podobne zjawisko zaszło i w Puszczy Białowieskiej.
W Japonii, gdzie roślina jest powszechnie użytkowana, także podawano informacje, że była ważną rośliną w okresie głodu. Mieszkanka prefektury Kochi na wyspie Shikoku podała, że jedzenie itadori uchroniło ją od śmierci głodowej w czasie drugiej wojny światowej (harunonappa.blog74.fc2.com/blog-entry-170.html). Zadziwiająco różnorodne potrawy z rdestowca ostrokończystego w Japonii i Korei są wynikiem nagromadzenia i przekazu doświadczeń kulinarnych w bardzo długim czasie.
„Odkrycie” właściwości kulinarnych rdestowca przez mieszkańców Bud nastąpiło przypadkowo i został włączony do użytkowania zamiast rabarbaru ze względu na podobieństwo smaku. Ciekawość dzieci spontanicznie próbujących różnych roślin do jedzenia jest powszechnie znana (Łuczaj & Kujawska 2012). Niedożywienie i brak żywności w okresie odbudowy wsi spowodowały, że odkrycie przez dzieci nowej rośliny jadalnej zostało przyjęte przez dorosłych. Znamienne jest, że spożywanie tej rośliny nie ustało po odbudowaniu wsi. Wieś Budy jest bardzo przywiązana do swojej historii. Została założona na dobrach królewskich w XVIII wieku, dla ludności mazowieckiej sprowadzonej do produkcji potażu i węgla drzewnego, która starannie pielęgnuje swoje tradycje (Faliński 1968). Jedzenie rdestowca jak rabarbaru może zostać wypromowane jako produkt regionalny.

Podziękowania
Dziękuję mgr Tadeuszowi Szumarskiemu z Bud za udzielenie informacji, mgr Zbigniewowi Kiersnowskiemu z Hajnówki za udzielenie informacji i tłumaczenie stron internetowych z języka japońskiego, mgr Jędrzejowi Winieckiemu z Warszawy za pomoc w tłumaczeniu stron z języka koreańskiego.