kowscy pergameniści nie używali zwykle innej, jak cielęcej skóry do swych wyrobów. Nierozsądny i powszechnie rozszerzony przesąd utrzymuje dotąd, jak powiada słusznie Wattenbach, że osły są roznosicielami średniowiecznej literatury, że z ich skóry robi się pergamin.
We Włoszech szczególniej Bolonia, dla swego niemal fabrycznego ruchu rękopiśmiennego, z powodu produkcyi na wielką skalę kopij jurydycznych traktatów, potrzebowała bardzo znacznej ilości pergaminu. Pergameniści bolońscy, podejmując się dostaw, składać musieli kaucyę, celem dopełnienia warunku, że co najmniej 2/3 zamówionego materyału urobią w formacie książkowym. Najlepszego gatunku pergaminu dostarczali we Włoszech pergameniści florenccy[1].
Sztuka pergamenistowska, w głębokiem średniowieczu, szukała swego przytułku w murach klasztornych. Między mnichami miała ona wytrawnych znawców, między laikami biegłych rękodzielników, a stajnie klasztorne dostarczały im skór potrzebnych. Później klasztory słały niewyprawne skóry do miast, gdzie pergameniści cechowi (łac. pergamenatores, pergamenistae, membranarii; niem: perminter, permeter, pergamentmacher) za stosowną dopłatą wyprawiali je i odsyłali klasztorom[2]. Pamięć o
znajomości sztuki pergamenistowskiej na długo jeszcze musiała dochować się między bracią zakonną. Roku 1497 zapisują spominki klasztoru Franciszkanów lubelskich, że sami bracia zakonni Jan malarz ksiądz z Pyzdry, brat Franciszek ksiądz z Przytyku i brat Symeon z Brzeźnicy robią pergaminy do okien swych celi: „hii tres fideliter membranas laboraverunt”[3].
W Wiedniu pergamenistów wymieniają dokumenty już w r. 1288, w Kolonii 1230 i t. p.[4]. W Pradze czeskiej należą oni w XIV w. do cechu malarskiego i to jest dla nas kwestyą niemałej wagi, bo cech malarzy krakowskich wzorował się z wielką dokładnością na organizacyi pragskiej[5]. Zachowana dotąd tamtejsza księga cechowa wylicza pod rokiem 1365, 1375, 1383, 1400 i 1405 imiona należących do cechu pergamenistów[6]. W bliższym nam, a w XIV wieku bardziej polskim niż dzisiaj, Wrocławiu znajdzie się nawet wśród tamtejszych żydów pod r. 1354 „Smogil perminter”[7] z pomiędzy innych zapisanych w księgach wrocławskich wymienimy nazwiska pergamenistów następujące: Nickeli Hanke r. 1349, Nicklaus z Brzegu, Hanusz Reynsich i Lazarus r. 1400, Mikołaj Słupicz r. 1402, Mikołaj pergamenista miejski r. 1407, Marcin z Torunia r. 1456, Piotr Kirmes z Poznania r. 1463, Wawrzyniec Wartemberg r. 1467, Hanusz Kyrmes r. 1471, Michał Hoppe r. 1477 i Hans Schirng „pliarmintivex” r. 1497[8]. Z okresu
- ↑ Wattenbach j. w. str. 125, 128.
- ↑ Wattenbach j. w. str. 126, 127.
- ↑ Pomniki dziejowe Polski. Lwów 1878 III 255.
- ↑ Wattenbach j. w. str. 127.
- ↑ Por. Leonard Lepszy, Cech malarski w Polsce, Kraków 1897, str. 30 i inne.
- ↑ Dr. Matthias Pangerl, Das Buch der Malerzeche. Wiedeń 1878. Quellenschriften für Kuntsgeschichte t. XIII, 11, 14.
- ↑ Wattenbach j. w. str. 131.
- ↑ Dr. Alwin Schultz, Urkundliche Geschichte der Malerinnung. Wrocław 1866, str 167.
jownik, bituna (kleynik) robi z nich klej średniego gatunku „bitumen subtilius ex precisuris et rasuris pergameni”.
