Piotrkowskiego z r. 1388: „si in aliqua terra regni nostri .... iusticiarium aliquem constituere nos contingat”, uwzględniając nadto postanowienie przywileju litewskiego z r. 1387, gdzie wyraźnie jest mowa o ustanowieniu jednego justycyjaryjusza w każdéj ziemi, a wreszcie tę okoliczność, że równocześnie spotykamy innego justycyjaryjusza w województwie Krakowskiem noszącego tytuł iusticiarius terrae Cracoviensis, a innego w Łęczyckiem, w obu zaś województwach, w Krakowskiem zaś aż po rok 1486 nigdy dwóch justycyjaryjuszów w tym samym czasie nie występuje, lecz zawsze jeden, po którego śmierci lub ustąpieniu dopiéro inna osoba jako justycyjaryjusz urzęduje, sądzimy, że tak w wieku XIV jak i XV w każdej ziemi czyli dzielnicy[1] był osobny justycyjaryjusz i to tylko jeden.
Jak wiadomo, w Polsce średniowiecznéj znajdowali się w każdéj ziemi urzędnicy ziemscy i urzędnicy ściśle królewscy przez króla mianowani, od niego ślepo zawiśli i w jego imieniu władzę sprawujący. Do takich urzędników królewskich należał także i justycyjaryjusz. Świadczą o tem słowa przywileju dla arcybiskupstwa Gnieźnieńskiego wydanego: „iustitiarius noster”, tudzież przywileje litewski z r. 1387 i Piotrkowski z r. 1388. W pierwszym ustanawia król urząd oprawców na Litwie razem z urzędem kasztelana i sędziego ziemskiego, których mianowanie do niego należało; w drugim zaś zastrzega sobie w Polsce wyraźnie „communicato baronum consilio” prawo ustanowienia, a więc zdaje się i mianowania justycyjaryjusza. Nadto w aktach grodzkich Krakowskich znajduje się zapiska pod r. 1419[2], w któréj oprawca odracza termin sądowy z tego powodu, że „est in negociis domini regis alias fures fugat”, z czego okazuje się, że oprawca sprawował swój urząd jako negotium domini regis, a więc niejako z polecenia króla i w jego imieniu. Wszystko to razem wskazywałoby z jednéj strony na
