Strona:Rus Jarema Kusztelan - Ks. Patron Augustyn Szamarzewski.pdf/186

rzewski, zastąpić poza pewien kres organizacji, sięgającej swymi wpływami do najdalszych zakątków.
 Jako dalszą zaletę Związku patronackiego, należałoby wymienić jego zakres działania, rozpostarty na wszystkie Spółki polskie pod panowaniem pruskiem. Wszystkie polskie Spółki, jakie istniały i jakie miały powstać, złączone być miały w jednej, wspólnej organizacji związkowej. Zamiarem ks. Szamarzewskiego było, wpływ patronacki, ujęty w organizację, a oparty na szerokich kołach spółkowych, rozciągnąć na wszystkie ziemie polskie, aby wielkie te obszary, dotąd w wielkiej części zupełnie nieużytkiem leżące, użyźnić i pozyskać dla spólnictwa ludowego. Mianowicie zwrócił ks. Szamarzewski baczne oko na ziemię górnoślązką, która nieumiejętnie, niekiedy obcą ręką uprawiana, wydała pod względem spółkowym płód tak skażony, że Patronowi Szamarzewskiemu wypadło raczej go tępić, aniżeli nawracać do stanu zdrowotnego.
 Związek rewizyjny natomiast, założony tylko na Prusy Zachodnie i Poznańskie, bo tylko na temże terytorjum istniały wówczas Spółki polskie, nie mógł był wziąć pod uprawę Górnego Ślązka. Dzieje Spółek górnoślązkich świadczą niezbicie, jak przewidującą była zasada organizacyjna ks. Szamarzewskiego. Bo Banki Ludowe, jakie w następnych latach powstawały, wiodły przez długie lata żywot odosobniony, pozbyty ku swej szkodzie łączności związkowej z innemi Spółkami polskiemi. Nie było organizacji, któraby obejmowała całość Spółek polskich, a do Związku rewizyjnego, jaki istniał na Prusy Zachodnie i Poznańskie, była im droga zamknięta. Później, gdy Spółki pomyślały o własnym Związku, ale przywileju do ustanawiania własnych rewizorów nie otrzymały, wytworzyły się w życiu spółkowem na Górnym Ślązku nienormalne stosunki. Spółki bowiem należą w celu rewizji częściowo do Związków