Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/239

Ta strona została przepisana.

kościół, że księżna wyznaczyła już pewne dobra gotowa dać więcej i błaga o przysłanie kilku Ojców, którzyby tę nową fundacyą w posiadanie objęli[1]. Ale morowe powietrze, śmierć króla i niepokoje bezkrólewia, a nadewszystko brak ludzi, przewlekało sprawę.
Dopiero w grudniu 1574 r. zjechali pierwsi Jezuici do Jarosławia, zamieszkali tymczasowo na sołtystwie. Właśnie podtenczas oddała swą rękę Zofia Janowi Kostce wojewodzie sandomirskiemu. Gody weselne odbyły się z niebywałą okazałością na zamku jarosławskim. Nowy współdziedzic, krewny świeżo zmarłego w Rzymie in odore sanctitatis Stanisława, dopomagał ukochanej małżonce w świadczeniu dobrze Jezuitom. Obydwoje upatrzyli im lepsze mieszkanie na probostwie, wystawili coprędzej dom mieszkalny tymczasowy i szkołę, powiększyli fundacyą, przeznaczając z myta jarosławskiego 500 złp. rocznie, słowem, otoczyli tę nową roślinę troskliwością niezrównaną. Ojcowie otwarli szkoły gramatykalne 1575 r., w rok potem humaniora i retorykę, a prace kapłańskie spełniali w kolegiacie[2].
W chwili przyjścia Jezuitów, Jarosław o drewnianych domach, obronny był „parkanem“, wałem i murowanym zamkiem, który rozszerzył, wzmocnił i ozdobił sadzawkami i zwierzyńcem nowy współdziedzic Jan Kostka, równie dobry gospodarz, jak mądry senator, a uczonych ludzi wielki miłośnik i protektor.

Wiadomo przecież, że po śmierci Zygmunta Augusta partya piastowska, katolicka, forytowała go na kandydata do tronu. Dźwignął pan Kostka i w mieście samym sporo budynków znacznych z muru i cegły, wraz z żoną nadał przywileje i przepisy dla handlu a bezpieczeństwa miasta arcyzbawienne, ży-

  1. Tamże. Jezuitom nie podobało się miejsce, obrane na kolegium i miasto samo, jako jedno z mniejszych i własność prywatna, więc się ociągali z przyjęciem fundacyi. Dopiero Jan Kostka nakłonił ich do tego i przyrzekł im pomoc i opiekę, obrał plac pod kolegium na Grodzisku, a pierwotną fundacyą oblatował w grodzie sandomirskim.
  2. Archiv. Prov. Pol. Fundationes III. Karta 177—187.