Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 2.djvu/151

Ta strona została przepisana.

obrano Putywl; już bowiem, dzięki okrucieństwom Borysa nad jeńcami i bezbronnym ludem siewierskim i zręcznej agitacyi bojarów malkontentów, całe księstwo siewierskie z 18 zamkami hołdowało Dymitrowi, więc też tu pozostał aż do 15 (25) maja.
Cóż w tych długich miesiącach robią kapelanowie Jezuici? W obozach czy na leżach tryb ich życia był taki. Rychło świt msza św., po niej nauka, spowiedzie, resztę dnia obracają na pogodzenie powaśnionych, uporządkowanie niedozwolonych stosunków, wykorzenienie rozpusty, pijatyki, przekleństw, na odwiedzanie chorych, opatrywanie sakramentami umierających. Z obozu pod Nowogrodem siewierskim 4 grudnia 1604 r. pisał O. Cyrowski do prowincyała Strivera: „Obydwaj z ks Ławickim obsługujemy żołnierzy w potrzebach duszy i ciała. Książę Dymitr nam przychylny, rzadziej go teraz widujemy; Katolików ze swego otoczenia wysyła do spowiedzi przed każdem ważniejszem przedsięwzięciem. Wielka jest nadzieja największych pożytków dobra dusznego. Moskale skłonni są do pobożności“. Przytem dziękował za skrzynkę z przyborami mszalnemi, za krzyże i relikwiarze, które im prowincyał przesłał[1].

Dnia 20 kwietnia Dymitr zawezwał Jezuitów do siebie. Nie odebrawszy naukowego wykształcenia, był niezmiernie chciwy wiedzy, wstyd mu też było, że naród jego gruby, ciemny, barbarzyński prawie, nader niekorzystnie odbijał przy wykształceniu i ogładzie Polaków. Pragnął tedy naukę Jezuitów wyzyskać dla siebie i dla swoich, i zażądał od nich lekcyi retoryki i filozofii. Oni nie mieli ochoty odrywać się od prac kapłańskich, ale gdy Dymitr nalegał, podjął się O. Cyrowski przez jedną godzinę rano wykładać filozofią, O Ławicki przez godzinę drugą wieczorem retorykę. Aby usunąć wszelkie podejrzenie od tych naukowych schadzek, zapraszano na nie jako świadków trzech bojarów moskiewskich. Nie wiele to pomogło. Już po trzech dniach gruchnęło w Putywlu, ze Dymitr z Jezuitami naradza się w kwestyach politycznych i musiano ich zaniechać[2].

  1. Archiv. Wat. Borghesiana III, 906.
  2. Pierling, 205—209. Cyrowski i Ławicki do prov. Strivera z Putywla 9 maja 1605.