Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 2.djvu/260

Ta strona została przepisana.

brycego (Kowalskiego ze Zgadzina w Wielkopolsce), dla Litwy O. Pawia Bokszę.
Nowa prowincya litewska obejmowała Litwę, Inflanty, Warmię i Mazowsze, domów 11, osób 205[1].
Do polskiej prowincyi, obejmującej Wielkopolskę, Prusy, Małopolskę, Ruś, Podole, Wołyń i Ukrainę, należało 14 domów, osób 337[2].
Przekonano się niebawem, że podział tyle upragniony, na długie lata szkodliwy był dla polskiej prowincyi, bo i Mazowsze całe od niej odpadło i 300 osób na takie przestrzenie i na tyle domów, nie wystarczało zgoła, i nie mało upłynęło lat, zanim ta cyfra wzrosła dostatecznie“[3]. Ale wreszcie wzrosła w domy i ludzi do tyła, że już 1622 r. wołano o rozdzielenie dwóch na trzy prowincye, „dla odległości miejsc i wielkiej liczby kolegiów“; snąć więc ten podział 1608, dodając sprężystości zarządowi, budząc szlachetną emulacyę, obojej prowincyi wyszedł na dobre.
Nie obeszło się jednak bez starć i kwasów. Przydzielenie Mazowsza a z nią Warszawy do prowincyi litewskiej stało się kością niezgody. Warszawa była rezydencyą królewską, więc nic dziwnego, że i koronni Jezuici dom swój w niej mieć chcieli, co znów litewskim nie było na rękę. Opowiemy ten spór w tomie II.






  1. W Warszawie dom profesów osób 12, w Wilnie kolegium z akademią osób 60, dom profesów osób 12, dom nowicyatu osób 46. Kolegia ze szkołami: w Brunsberdze osób 31, Pułtusku osób 29, Nieświeżu osób 35, Połocku osób 27, Rydze osób 13, Dorpacie osób 5, w obozie królewskim osób 4, dom misyjny w Krożach osób 4.
  2. W Krakowie dom profesów osób 22, dom nowicyatu osób 47 i rozpoczęte kolegium św. Piotra; kolegia ze szkołami: w Poznaniu osób 55, Kaliszu osób 56, Lublinie osób 41, Jarosławiu osób 33, we Lwowie osób 32; rezydencye w Sandomierzu osób 8, Łucku osób 12, w Toruniu osób 8, w Gdańsku osób 7, w Kamieńcu osób 5; misye na dworze królewskim osób 4, w Belgii osób 4. (Lit. Annuae 1609, 405, 435).
  3. Wielewicki 247.