namündę, wkroczył do Kurlandyi; zajął Mitawę i ofiarował pokój pod warunkiem, że Zygmunt zrzeknie się praw do korony szwedzkiej a rzpltą do Estonii. Król Zygmunt godził się na pokój, tak jednak, żeby on osoby jego nie obowiązywał i tytuł króla Szwecyi, aby mu pozostał. Takich warunków Szwed nie przyjął, sejmy zaś 1624 i 1625 r. poboru na dalszą wojnę, jako osobistą króla, nie uchwaliły.
Zygmunt znalazł się w przykrej alternatywie: interes dynastyczny stawał tu w sprzeczności z interesem rzpltej, żądnej pokoju i potrzebującej pokoju wobec niepewnych zawsze stosunków z Turcyą. Przeważył interes dynastyczny Więc Szwed, uzyskawszy po cichu neutralność kcia pruskiego margrabi brandeburskiego, któremu Zygmunt zbyt łatwo inwestyturę na Prusy na sejmie 1613 r. nadał, przeniósł teatr wojny do bezbronnych Prus królewskich i w ciągu lata 1626 r. zdobył je całe, krom Gdańska i Torunia.
Dzięki więc swemu królowi, Polska wplątana została w nową trzechletnią wojnę „pruską“, zakończoną za wdaniem się Francyi i Anglii sześcioletnim rozejmem w Starymtargu 1629,
Karol bowiem uważał ten nagły odjazd za zerwanie umowy, jawnie już i zuchwale wystąpił jako uzurpator, kazał sejmowi 1600 r detronizować Zygmunta i jego potomków.
Wtenczas Zygmunt domagał się od sejmu 1600 r. wydania wojny Szwecyi. Sejm odmówił, przyobiecał tylko pomoc, jeżeli król na własną rękę ją podejmie. Więc podjął. Błąd nowy, bo nie był na wojnę przygotowany, ale była w tem rachuba, że rzpltą do wojny wystąpi. Jakoż gdy Karol zaczepiony przez wdę inflanckiego Farensbacha w Estonii, całe, krom Rygi i Dorpatu, zagarnął Inflanty (w zimie 1660 r.), wystąpiła rzpltą na sejmie styczniowym 1601 r. do wojny, wcale nieprzygotowana na nią. Cztery lata trwała ta pierwsza wojna szwedzka, zakończona pogromem Karola XII pod Kircholmem i odebraniem Inflant 1605 r.
Nastąpiło dwuletnie zawieszenie broni.
Potem 1608—1614 r. druga wojna szwedzka, która całe Inflanty, krom Rygi i Dorpatu, Weissensteinu i Felina, w moc Szwedów oddała. Nastało ponowne zawieszenie broni 1614 r., pomimo którego Karol, korzystając z wojen, jakie rzpltą z Moskwą i Turcyą prowadziła, zdobył Rygę i Dorpat, zajął Mitawę z Kurlandyą. (Messenius VIII, 6, 11, 15, 17—23, 29—34 42, 51, 57, 59—65, 70—77, 84, 89, 95-98. Dalin IV, 200, 207, 231, 242—249, 332, 352, 358, 378, 415. Theiner II, 43—46, 56—63, 65. Wielewicki I, 256—8).
