Strona:Władysław Łebiński - Kółka rolniczo-włościańskie.pdf/51

bem 16 młodych bartników. Towarzystw pszczelarskich jest już na księztwo aż dziewięć.
 Czynność i wpływ kółek nieograniczają się na samym łanie włościańskim i jego zagrodzie. Potrafiły one wywrzéć nacisk już i na stosunki z innemi warstwami ludności rolniczéj i na same władze. Wskutek głośnych życzeń objawianych w kółkach, i stąd spowodowanych starań stanów powiatowych, zmienioną została ordynacya drogowa w W. ks. Poznańskiem, a z kmieci spadł ciężar darmoch w poprawianiu dróg na obcych gruntach. Głośne domaganie się włościan o odpowiedni kredyt hypoteczny, spowodowały ziemian do starań u władz odnośnych. Ostatecznym wynikiem tych starań jest, że dziś już nowe ziemstwo kredytowe poznańskie wydaje listy zastawne i na posiadłości włościańskie. Jak słyszę, włościańscy dłużnicy ziemstwa należą do najpunktualniejszych płatników rat prowizyjnych.
 W wielu miejscach obok kółek rolniczych pozakładano spółki pożyczkowe. Kraziewicz uważa zakładanie spółek pożyczkowych jako najskuteczniejszą ponętę do utrzymania towarzystw rolniczych włościańskich w należytéj żywotności. Ułatwienie kredytu obrotowego dla włościan, uważa T. Donimirski (Sejmik Tor. 1867) za kwestyą równie żywotną, jak zaprowadzanie płodozmianu. Pod tym względem dużo jeszcze pozostaje do zrobienia.
 Oporem idzie téż w kółkach praca około rozpowszechnienia od ognia i gradu. W każdém kółku, na każdém nieledwie zebraniu, miejscowém, powiatowém i walném, zarządy i referenci i patron przekładają, zapewniają, wyświecają korzyści zabezpieczenia. Patron z jedném z towarzystw zabezpieczających zawarł umowę korzystną dla członków kółek, żeby ułatwić, uprościć procedurę a obniżyć premie, a mimo to zwolna tylko nakłaniają się włościanie do zabezpieczenia. Wydać pieniądz na coś na razie niepochwytnego, niejako na przepadłe, jest dla włościanina naszego jeszcze rzeczą trudną do jego pojęć wnikającą. Klęska niekiedy spadająca na nieusłuchanych, lub korzyść doświadczona ze strony poszkodowanych a wynagrodzonych, skuteczniéj działa. Z czasem lody i tu się przełamią.
 Jako wielką moralną zdobycz cywilizacyjnéj idei kółek zapisać należy, że odwodzą włościan od marnotrawienia czasu na zbytkach i zabawach karczemnych. Co więcéj, zdarzył się taki wypadek, że członkowie kółka żnińskiego, ze wsi Sarbinowa i Jaroszewa, ażby położyć tamę pijaństwu, zamknęli z własnego popędu karczmy, z wielkim dla własnych dochodów gminnych uszczerbkiem.