gdzie konieczność je wywoływała. Ztamtąd dopiero do innych prowincyi myśl ta przeniesioną została, i jeżeli chcemy pierwszego, a przynajmniéj głównego ojca spisku w Ks. Poznańskiém wymienić, był nim zaiste Edward Dembowski, nie zaś centralizacya, która owszem przeciwna była rewolucyi i za czystą propagandą obstawała, aż póki i u niéj za przykładem kraju ludzie nowi steru nie opanowali.[1] Dembowski, w którego wielkiém sercu miłość Ojczyzny do fanatycznéj potęgi wzrosła, uczuł najsilniéj konieczność spisku, a myśl jego w kraju wkrótce mnóstwo zwolenników zyskała. Zastańowmy się nad tą koniecznością. — Ze wszystkich części Polski, ta która pod panowaniem pruskiém zostawała, używała stosunkowo najwięcéj swobody. Jeżeli gdzie, to tu działanie legalne dla narodowości polskiéj było możliwe. Szanowni mężowie jak Marcinkowski i inni, obrali tę drogę i nie małą zasługę Ojczyźnie przy-
- ↑ Ci ludzie nowi, którzy do steru w Tow. dem. emigracyjném powołani zostali, byli to Mierosławski i Józef Wysocki. Oni to dopiero zgodzili się na żądanie kraju, aby propagandę zakończyć, a do rewolucyi przygotowania bezposrednie rozpocząć. Nowa ta centralizacya może téż dla tego tylko na myśl kraju przystała, aby przywłaszczonéj władzy nad krajem z rąk nie wypuścić. Krajowi spiskowi mieli ją przynajmniéj w podejrzeniu o to, i dla tego w jesieniu 1845. r. odsunięto wszelki wpływ centralizacyi i powierzono naczelną władzę nad spiskami w całym kraju samym krajowcom. Dopiero krótko przed wybuchem pomyślano o emigracyi, jako o naturalnym sprzymierzeńcu, i powołano Mierosławskiego do Księstwa, a Wysockiego do Krakowa na naczelników li wojskowych. — Mierosławski przybywszy do kraju, przejął wprawdzie znowu całą władzę w swoje ręce, ale to tylko dla tego, że uznano w nim wyższy talent, i że jemu jako wojskowemu, najwłaściwiéj było dyrygować przygotowaniem bezpośredniem do zbrojnego powstania.
