Strona:Władysław Mickiewicz - Emigracya Polska 1860—1890.djvu/129

 Towarzystwo dobroczynności dam polskich założone zostało 12-go marca 1804 r. przez księżnę Adamową Czartoryską. Dochód od 1834 r. do 1864 roku wynosił 951,970 fr. 8 c. Rozchód był mniejszy o 35,000 franków. Fundusz rezerwowy okazał się pożytecznym w czasach zaburzeń publicznych, na przykład w 1871 roku. Towarzystwo urządzało wenty, które były głównem źródłem dochodu. Po śmierci księżny Adamowej Czartoryskiej, prezydentką została hrabina Działyńska. Komitet francuzko-polski założył był dla nowo przybyłych emigrantów tak zwane koszary, w których kilkudziesięciu ludzi znajdowało bezpłatne mieszkanie. Gdy się fundusz komitetu wyczerpał, Towarzystwo dobroczynności przez parę lat je utrzymywało własnym kosztem. Do 1870 r. Towarzystwo wydawało przeszło 30,000 franków rocznie na wsparcie rodaków. Od 1874 r. ogólny wpływ pieniężny rzadko kiedy przewyższył 20,000 franków. Budżet znacznie się jeszcze zniżył, ale setki osób nie przestają korzystać z wsparcia Towarzystwa. Głównym pomocnikiem w kierownictwie Towarzystwa był aż do ostatnich czasów ś. p. Józef Rustejko. Po zgonie pani Działyńskiej prezydentką została pani Leonowa Faucher, po niej baronowa Taube, a prezydentką honorową jest księżna Adamowa Czartoryska.
 Siostry miłosierdzia, przybyłe z kraju, zakładają 6-go stycznia 1846 r. Dom świętego Kazimierza. Zabudowania na ulicy du Chevaleret 119 nabyły one za sumę ofiarowaną im przez hrabinę Grocholską, matkę księżny Witoldowej Czartoryskiej. Siostry zajęły się wkrótce wychowaniem sierot z emigracyi. W i852 roku postanowiły »za zezwoleniem zwierzchności duchownej dać schronienie w swoim domu dwunastu