Strona:Wprowadzenie do geopolityki.pdf/19

Ta strona została przepisana.

w geografii humanistycznej zakładano, iż rzeczywistości społecznej nie da się zrozumieć bez uwzględniania sensu i wartości, które są udziałem jej uczestników. Humanizm w geografii, inspirując się takimi kierunkami filozoficznymi, jak fenomenologia, egzystencjalizm, personalizm, antropologia filozoficzna, odwoływał się do pełniejszego modelu człowieka i bardziej wielostronnego modelu świata ludzkiego, świata, który zapewnia człowiekowi autonomiczną pozycję bytu moralnego, obdarzonego jaźnią i wolną wolą. W tym ujęciu człowiek stanowi centrum świata, indywidualnie go postrzega i interpretuje, działa intencjonalnie — świadomie i celowo, odnosi się nie tylko do rzeczy, ale przede wszystkim do wartości (jest zanurzony w kulturze). W ujęciu tym człowieczeństwo jest bytem dynamicznym, procesem; człowiek staje się, nadaje światu znaczenia i sens. Działa w świecie symbolicznym, a symbolizm świata ma charakter intersubiektywny[1].
Geografia humanistyczna wyrosła na gruncie antyscjentystycznej orientacji i stąd też jej główną postawą jest antynaturalizm. Koncepcja geografii humanistycznej w centrum swoich zainteresowań stawia problematykę człowieka. Ma ona również ambicję uzyskania lepszego zrozumienia warunków, w których on żyje. Geografia humanistyczna postuluje, aby przestrzeń geograficzną badać wraz z jej „współczynnikiem humanistycznym”, czyli tak, jak jest ona doświadczana przez podmioty ludzkie. Jak się wskazuje, nie istnieje jakaś powszechnie doświadczana, obiektywna przestrzeń, w której poruszają się ludzie. W doświadczeniu człowieka, zarówno w tym jednostkowym, jak i zbiorowym, istnieją niezliczone „przestrzenie” jakościowo różnorodne, ograniczone, zmienne, a przy tym dodatnio lub ujemnie oceniane[2].

Geografia człowieka podjęła się badań interakcji pomiędzy istotą ludzką i środowiskiem. Uznano, iż zrozumienie świata uzyskuje się, studiując związki ludzi z przyrodą, ich zachowania geograficzne oraz odczucia i wrażenia ze względu na przestrzeń i miejsce. Szczególne znaczenie w geografii humanistycznej uzyskały pojęcia przestrzeni i miejsca. Próbowano nadać jej status „nauki przestrzennej”, czyli nauko społecznej, skupionej na roli przestrzeni jako podstawowej zmiennej, wpływającej na organizację społeczeństwa oraz działania i zachowania jednostek społecznych[3]. W pracach z geografii humanistycznej relacje człowieka z przestrzenią miały charakter interaktywny. Za regulatory

  1. Ibidem, s. 13, K. Rembowska, Człowiek w geograficznych obrazach świata, (w:) Podstawowe idee i koncepcje w geografii, t. 2, pod red. W. Maika, K. Rembowskiej i A. Suliborskiego, Bydgoszcz 2006, s. 37-38, 42-43.
  2. D. Jędrzejczyk, op. cit., s. 90-91.
  3. A. Lisowski, Geografia jako nauka chronologiczna, s. 31.